Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Marcin Maćkiewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jak definiuje się drugą zasadę termodynamiki?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Poziom podstawowy i rozszerzony

Wymagania ogólne

II. Rozumowanie i zastosowanie nabytej wiedzy do rozwiązywania problemów. Uczeń:

5) wykorzystuje wiedzę i dostępne informacje do rozwiązywania problemów chemicznych z zastosowaniem metody naukowej;

6) stosuje poprawną terminologię.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wymienia przykłady procesów samorzutnych;

  • definiuje II zasadę termodynamiki;

  • wyjaśnia znaczenie entropii w II zasadzie termodynamiki.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • dyskusja dydaktyczna;

  • film samouczek;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • analiza materiału źródłowego;

  • technika gadająca ściana;

  • technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca zbiorowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, kreda;

  • rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytanie: Jakie znacie przykłady procesów samorzutnych w przyrodzie? Uczniowie podają przykłady i trwa dyskusja.

  2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Nauczyciel zadaje im kolejne pytanie: Jak brzmi II zasada termodynamiki?

  3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej film samouczek przedstawiający omówienie II zasady termodynamiki. Na podsumowanie filmu, prowadzący zajęcia zadaje uczniom pytania, celem utrwalenia najważniejszych kwestii.

  2. Nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy, rozdaje arkusze papieru A3, mazaki. Każdej grupie przydziela jeden warunek, który wynika z II zasady termodynamiki. Ich zadaniem będzie przytoczenie przykładu z życia codziennego, adekwatnie dla danego warunku. Po zakończonej pracy, chętne osoby z każdej grupy prezentują rezultaty pracy grupowej z wykorzystaniem techniki gadająca ściana. Nauczyciel kontroluje poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów i ewentualnie uzupełnia braki.

  3. Uczniowie analizują treści z e‑materiału – wnioski płynące z II zasady termodynamiki, po czym nauczyciel inicjuje dyskusję.

  4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”. Nauczyciel wspiera ich podczas pracy, wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

Faza podsumowująca:

  1. Na zakończenie zajęć nauczyciel zadaje pytanie: Jak brzmi treść II zasady termodynamiki? Co jest miarą nieuporządkowania układu? Czy procesy samorzutne są odwracalne?

  2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

  • Przypomniałem/łam sobie, że...

  • Co było dla mnie łatwe...

  • Czego dziś się nauczyłem/łam...

  • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film samouczek może być wykorzystany przez uczniów podczas samodzielnej pracy na lekcji lub przed wykonaniem ćwiczeń dołączonych do medium. Medium może być również wykorzystane podczas odrabiania zadania domowego oraz wykorzystane przez osoby nieobecne na lekcji w celu uzupełnienia swoich luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

  1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • Jak brzmi treść II zasady termodynamiki?

  • Co jest miarą nieuporządkowania układu?

  • Czy procesy samorzutne są odwracalne?

  1. Arkusze papieru A3, mazaki, glutaki.

Sprawdź się