Dla nauczyciela
Scenariusz
Autor
Learnetic SA
Temat zajęć
Pomiary temperatury
Grupa docelowa
szkoła podstawowa, klasy 7–8
Ogólny cel kształcenia
Uczeń poznaje zasady działania termometru cieczowego.
Kształtowane kompetencje kluczowe
1. porozumiewanie się w języku ojczystym;
3. kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;
5. umiejętność uczenia się.
Cele (szczegółowe) operacyjne
Uczeń:
wyjaśnia zasadę działania termometru cieczowego;
przelicza wartości temperatury w różnych skalach.
Metody kształcenia
problemowe: obserwacja i pomiar
praktyczne: metoda laboratoryjna
aktywizujące: dyskusja
Formy pracy
nauczanie zespołowe
Pomoce
Do wykonania doświadczeń potrzebne będą:
elementy służące do wykonania termoskopów: butelki (kolby) zamykane korkami lub zakrętkami z otworem, przezroczyste rurki, plastelina lub taśma klejąca do uszczelniania ewentualnych nieszczelności, zabarwiona woda (w przypadku uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi termoskopy mogą być już wcześniej przygotowane przez nauczyciela);
większe od kolb naczynia z ciepłą i zimną wodą;
tace lub kuwety zabezpieczające przed rozlewaniem wody;
linijka, pisak spirytusowy, stoper.
Elementy termoskopów mogą być też wcześniej przygotowane przez uczniów w ramach pracy domowej.
Uwagi:
Miejsce przejścia rurki przez korek lub zakrętkę musi być dokładnie uszczelnione, np. przez owinięcie fragmentu rurki taśmą klejącą lub oklejenie go plasteliną.
W zastępstwie szklanych rurek laboratoryjnych można wykorzystać łatwo dostępne w sklepach: rurki fermentacyjne do produkcji wina wraz z pasującymi do nich korkami, słomki od napojów, wężyki z PVC. Elastyczne wężyki można przymocować taśmą klejącą do listewki.
Wykorzystując „standaryzowane” zestawy, zawierające kolby o dwóch różnych pojemnościach i rurki o dwóch różnych średnicach, uczniowie mogą badać zależność zmian poziomu od objętości zbiornika i średnicy „kapilary”.
Przebieg lekcji
Czynności do wykonania przed lekcją:
W ramach przygotowania się do lekcji uczniowie oglądają w domu film pt. Czy samodzielnie możemy zbudować termometr? oraz rozwiązują powiązane z nim zadania interaktywne.
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne.
Nauczyciel nawiązuje do tematu lekcji, zadając uczniom pytania, (np.: Jak rozumiecie pojęcie temperatura? Za pomocą jakiego przyrządu można zmierzyć temperaturę powietrza w sali lekcyjnej? Jakie znacie rodzaje termometrów?).
Informuje uczniów, że w trakcie lekcji zbadają, w jaki sposób działa jeden z typów termometrów – termometr cieczowy.
Nauczyciel podaje temat lekcji i omawia jej przebieg.
Faza realizacyjna
Nauczyciel dzieli uczniów na zespoły i rozdaje im zestawy do przeprowadzenia doświadczenia oraz karty pracy nr 1.
Zespoły montują modele termoskopów oraz wypełniają karty pracy.
Nauczyciel rozdaje zespołom karty pracy nr 2 oraz naczynia z zimną (o temperaturze ok. 10ºC), a następnie z ciepłą (ok. 50ºC) wodą. Zespoły projektują i wykonują doświadczenie, notują obserwacje. Nauczyciel sugeruje uczniom, by zaznaczali lub mierzyli poziom cieczy w rurce w równych odstępach czasu. Zespoły wraz z nauczycielem omawiają wyniki doświadczenia i wyciągają wnioski. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Czego brakuje wykorzystywanemu w doświadczeniu modelowi termometru (termoskopowi), by można było mierzyć nim temperaturę (chodzi o skalę)?”
Nauczyciel rozdaje zespołom karty pracy nr 3. Zespoły projektują doświadczenie w oparciu o informacje podane na kartach pracy. Nauczyciel pokazuje uczniom termometr pokojowy i prosi o odczytanie z niego temperatury powietrza w klasie. Następnie prosi o przeliczenie tej temperatury na skale Kelvina i Fahrenheita
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje wiadomości omówione podczas lekcji.
Uczniowie wykonują notatkę w zeszycie.
Praca domowa
Poszukaj informacji i napisz, jak może działać termometr wykorzystujący zjawisko rozszerzalności cieplnej ciał stałych.
Metryczka
Tytuł
Czy samodzielnie możemy zbudować termometr?
Temat lekcji z e‑podręcznika, do którego e‑materiał sie odnosi
Gimnazjum klasa 2
2.8. Temperatura i jej związek z energią kinetyczną cząsteczek
Przedmiot
Fizyka
Etap edukacyjny
szkoła podstawowa, klasy 7–8
Nowa podstawa programowa
IV. Zjawiska cieplne. Uczeń:
2) posługuje się skalami temperatur (Celsjusza, Kelvina, Fahrenheita); przelicza temperaturę w skali Celsjusza na temperaturę w skali Kelvina i odwrotnie;
5) analizuje jakościowo związek między temperaturą a średnią energią kinetyczną (ruchu chaotycznego) cząsteczek;
Kompetencje kluczowe
Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z dnia 18.12.2006 w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie.
1) porozumiewanie się w języku ojczystym;
3) kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo‑techniczne;
5) umiejętność uczenia się;
8) świadomość i ekspresja kulturalna.
Cele edukacyjne zgodne z etapem kształcenia
Uczeń:
podaje definicję bezwzględnej skali temperatury;
przelicza wartości temperatury w różnych skalach.
Powiązanie z e‑podręcznikiem
http://www.epodreczniki.pl/reader/c/140548/v/latest/t/student-canon/m/iuOnzkYoWu