Autor: Anna Grabarczyk

Temat: Śpiewak nadniemieńskiej Laury. Obraz miłości idealnej w Sonetach odeskich Adama Mickiewicza

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• przeanalizuje i nazwiesz przeżycia wewnętrzne postaci mówiącej w utworze;

• wskażesz w tekście środki artystycznego wyrazu i objaśnisz ich funkcję;

• wyjaśni, na czym polega apoteoza miłości w Sonetach odeskich;

• wskaże w Sonetach odeskich elementy petrarkizmu.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• śniegowa kula.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel zapoznaje uczniów z tematem lekcji i wspólnie z uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał. Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie dzielą się na dwie grupy. Każda z nich przygotowuje czytanie dramatyczne jednego utworu: Do Laury i Ranek i wieczór. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie czytania w taki sposób, żeby każdy z utworów był odczytany przez więcej niż jedną osobę. Sposób podziału wierszy między odczytujących (według strof, według okresów retorycznych, inny) – według uznania uczniów.

2. Uczniowie, korzystając z telefonów z dostępem do internetu, odszukują sonety Petrarki. Zapoznają się z wybranymi utworami, następnie podsumowują, czym jest petrarkizm:
   Zjawisko kulturowe polegające na naśladowaniu modelu opisu miłości oraz opisu kobiety, obecne w literaturze europejskiej (zwłaszcza od XVI wieku).Ten model, za pomocą takich środków stylistycznych, jak antytezy, oksymorony, pytania retoryczne i wykrzyknienia, ukazywał:
   - dziwny stan miłosny – niewytłumaczalny, pełen sprzeczności, kojarzony też ze śmiercią,
   - ideał piękna kobiety.

3. Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”. Indywidualnie wykonują ćwiczenia 1, 2 i 3. Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.

4. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia 4, 5, 6, 8 oraz 9. Przedstawiciel zespołu przedstawia rozwiązania po upływie określonego przez nauczyciela czasu.

5. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie nr 7 (sekcja „Sprawdź się”). Następnie łączą się w pary, potem w czwórki (metoda kuli śniegowej). Dyskutują na temat modelu miłości ukazanego w sonecie Do Laury. Zapisują swoje opinie. Po wykonaniu zadania nauczyciel prosi o przedstawienie wniosków i ewentualny komentarz.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie w kilkuosobowych grupach wykonują polecenia z sekcji „Mapa myśli”. Chętna osoba przedstawia odpowiedzi.

2. Uczniowie wraz z nauczycielem podsumowują informacje na temat Sonetów odeskich.

Praca domowa:

1. Omów zjawisko kultu kobiety w sztuce i obyczaju polskim i europejskim.

Materiały pomocnicze:

• Album Mickiewicz, Haydamaki, Stasiuk (PUGU art 2018) zawierający interpretacje muzyczne sonetów Mickiewicza, m.in. Burzy, Pielgrzyma i Stepów akermańskich

• Literatura polska: przewodnik encyklopedyczny, red. Julian Krzyżanowski, Czesław Hernas. T. 2: N‑Ż. Warszawa, 1991.

Wskazówki metodyczne

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.