SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Włodzimierz Juśkiewicz

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zasięgi zlodowaceń na obszarze Polski

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa III

Podstawa programowa

XIII. Związki między elementami środowiska przyrodniczego na wybranych obszarach Polski: gór, wyżyn, nizin, pojezierzy i pobrzeży.

Uczeń:

1) przedstawia cechy rzeźby i wyjaśnia wpływ procesów wewnętrznych i zewnętrznych na ukształtowanie powierzchni głównych jednostek fizycznogeograficznych Polski.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest glacjał, interglacjał,

• wymienia główne zlodowacenia obszaru Polski,

• potrafi ulokować zlodowacenia w czasie i przestrzeni.

Strategie nauczania: asocjacyjna, operacyjna

Metody nauczania: metoda tekstu przewodniego, dyskusja, debata, burza mózgów

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: podkładowe mapy Polski, zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale, atlasy geograficzne, mapa ścienna Polski

Materiały pomocnicze

Birkenmajer K., Zlodowacenia Antarktydy w kenozoiku, „Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych” 1998, t. 47, nr 4, s. 397–407. Dostępne w internecie: kosmos.icm.edu.pl (dostęp 21.10.2021).

Przykładowe mapy/plansze prezentujące zlodowacenia w Polsce:

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć, zadając pytania: Czy uczniowie zwracają uwagę na rzeźbę terenu? Czy byli w okolicy takich miast jak np. Łódź, Toruń, Gdańsk, Olsztyn? Nauczyciel prosi o przypomnienie, jakie formy terenu są charakterystyczne dla obszarów, na których występował lądolód. Czy okolice wymienionych miast są podobne, na czym polegają różnice?

• Nauczyciel wyjaśnia, że obszar Polski był zlodowacony kilkukrotnie, ale zasięgi zlodowaceń były różne, informuje, jakie cele będą realizować uczniowie:

  • poznanie definicji glacjałów, interglacjałów,

  • poznanie przyczyn zlodowaceń,

  • analiza zasięgów i ram czasowych zlodowaceń.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów o dobranie się w zespoły kilkuosobowe. Każdy z zespołów otrzymuje podkładową mapę Polski, atlas oraz zakreślacze. Nauczyciel przydziela grupom poszczególne zlodowacenia – na podstawie e‑materiału i atlasów uczniowie mają zidentyfikować krainy geograficzne, do których wybrane zlodowacenie dotarło, zaznaczając zasięgi zlodowaceń na mapie.

• Po upływie ustalonego przez nauczyciela czasu uczniowie prezentują rezultaty pracy, wykorzystując także ścienną mapę Polski.

• Następnie uczniowie w grupach zapoznają się z animacją 3D i wykonują polecenia zawarte w tej części e‑materiału. Nauczyciel czuwa nad poprawnością odpowiedzi uczniów.

Faza podsumowująca

• Uczniowie indywidualnie bądź w grupach wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

• Nauczyciel zadaje uczniom następujące pytania:

  • Czego dowiedzieliście się z dzisiejszej lekcji?

  • Co było dla was najciekawsze?

  • O czym chcielibyście dowiedzieć się więcej?

• Następuje krótka dyskusja podsumowująca treści poruszone podczas lekcji. W razie potrzeby prowadzący wyjaśnia kwestie sporne i problematyczne oraz odpowiada na dodatkowe pytania uczniów.

• Nauczyciel ocenia pracę uczniów podczas zajęć, biorąc pod uwagę ich zaangażowanie i możliwości.

Praca domowa

• Wyjaśnij, czym jest krajobraz staroglacjalny i młodoglacjalny. Opisz związek tych krajobrazów z zasięgiem zlodowaceń na obszarze Polski.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Animacja 3D zawarta w e‑materiale może zostać kontekstowo wykorzystana w trakcie lekcji dotyczącej skutków rzeźbotwórczej działalności lodowców (zakres podstawowy: V. 3) oraz podczas zajęć poświęconych czynnikom kształtującym wybrane krajobrazy (zakres rozszerzony: XIV. 2).