Autor: Anna Juwan

Temat: Bakterie chorobotwórcze

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Opiszesz mechanizmy patogenezy bakteryjnej i wymienisz przykłady chorób bakteryjnych człowieka.

• Przedstawisz źródła i drogi zakażenia bakteriami chorobotwórczymi.

• Omówisz zasady profilaktyki chorób zakaźnych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• analiza grafiki interaktywnej.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Uczniowie z pomocą nauczyciela formułują cele lekcji oraz określają kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel prosi wybrane osoby o wyjaśnienie, jak przebiegają początkowe etapy infekcji bakteryjnej.

2. Praca w grupach. Uczniowie zapoznają się z grafiką interaktywną i na podstawie treści e‑materiału wykonują w parach notatkę porządkującą informacje na temat chorób bakteryjnych – może mieć ona dowolną formę (mapa myśli, tabela) i powinna uwzględniać nazwę jednostki chorobowej, określenie nazwy patogenu oraz wskazanie sposobów zakażenia i leczenia/zapobiegania.

3. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenie nr 2: „Opisz metody zapobiegania zakażeniom wywołanym przez poszczególne bakterie pokazane w grafice (inne niż szczepienia ochronne)”. Nauczyciel w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowe rozwiązanie.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie tworzą niewielkie, 3- lub 4‑osobowe zespoły i wykonują ćwiczenie nr 7 (dotyczące roli bezobjawowych nosicieli w rozprzestrzenianiu chorób bakteryjnych) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie wskazany zespół prezentuje przygotowane odpowiedzi. Klasa ocenia ich poprawność. Nauczyciel wyjaśnia ewentualne wątpliwości.

5. Uczniowie wykonują zadanie nr 8 – odpowiadają na pytanie, czy szczepienia ochronne mogą się przyczyniać do zmniejszenia zjawiska antybiotykooporności wśród bakterii. Nauczyciel obserwuje postęp pracy i udziela uczniom informacji zwrotnej.

Faza podsumowująca:

1. Każdy uczeń otrzymuje rozsypankę (zob. materiały pomocnicze) i układa ją. Nauczyciel nadzoruje pracę. Po sprawdzeniu poprawności ułożenia rozsypanki uczniowie robią jej zdjęcie telefonem i dołączają do swoich materiałów gromadzonych w wersji elektronicznej.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie” oraz zadaje im pytania podsumowujące:
   – Jakie są źródła i drogi zakażenia bakteriami chorobotwórczymi?
   – Jak można przeciwdziałać chorobom zakaźnym?
   – Jakie są mechanizmy patogenezy bakteryjnej?
   Nauczyciel odnosi się również do sformułowanych na początku lekcji kryteriów sukcesu.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 4, 5 i 6 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Dla chętnych: Wykonaj polecenie 1 do grafiki interaktywnej.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

• Grafikę interaktywną można wykorzystać na lekcji jako podsumowanie i utrwalenie wiedzy uczniów.