Scenariusz zajęć

Autor: Agata Krzak, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Jakie pierwiastki zaliczamy do niemetali?

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym.

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego i zmienność właściwości w okresach.

Zakres rozszerzony

X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:

1)  opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego i zmienność właściwości w okresach.

11) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• przedstawia położenie niemetali w układzie okresowym;

• wymienia pierwiastki zaliczane do niemetali;

• rozpoznaje dany niemetal po opisie;

• rozróżnia niemetal od metalu;

• przedstawia podobieństwa i różnice we właściwościach niemetali;

• analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• problemowa.

Metody i techniki nauczania:

• burza mózgów;

• dyskusja dydaktyczna;

• gra edukacyjna;

• ćwiczenia uczniowskie;

• analiza tekstu źródłowego;

• obserwacja;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami z dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, kreda, marker;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom przykładowe pytania:

• Z jakich związków chemicznych zbudowany jest nasz organizm?

• Które z tych związków chemicznych zawierają niemetale?

2. Rozpoznanie wiedzy wstępnej uczniów. W jaki sposób dzielimy pierwiastki w układzie okresowym?

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

4. Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, jakie zostaną użyte w czasie lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Obserwacja. Nauczyciel podaje uczniom do obserwacji oraz zbadania właściwości fizycznych wybrane niemetale: siarka, fosfor czerwony, węgiel, jodu. Uczniowie pracują w parach, wybierają odpowiedni sprzęt laboratoryjny, a następnie badają właściwości fizyczne wybranych niemetali. Po minionym czasie uczniowie na forum podsumowują informacje o niemetalach odnosząc się również do ich położenia w układzie okresowym. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów.

2. Gra dydaktyczna. Uczniowie pracują z wykorzystaniem medium bazowego. Uczniowie wykorzystują informacje pozyskane wcześniej na lekcji oraz mogą korzystać z e‑materiału. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów.

3. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania:

• Jakie pierwiastki chemiczne zaliczamy do niemetali?

• Z którymi niemetalami spotykacie się w życiu codziennym?

• W jakim stanie skupienia występują niemetale?

2. Na zakończenie nauczyciel stosuje narzędzie do oceny stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z zastosowaniem baterii przez uczniów. Uczniowie w zeszycie do chemii rysują baterię i zaznaczają (zamalowują), w jakim stopniu opanowali zagadnienia wynikające z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji. Jeżeli z rysunku będzie wynikał niski poziom naładowania baterii, uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób podnieść swój poziom posiadanej wiedzy?

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Gra dydaktyczna może być wykorzystana przez uczniów podczas lekcji powtórzeniowej.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jakie pierwiastki chemiczne zaliczamy do niemetali?

• Z którymi niemetalami spotykacie się w życiu codziennym?

• W jakim stanie skupienia występują niemetale?

2. Karty charakterystyk substancji.

3. Układ okresowy pierwiastków chemicznych.

4. Obserwacje:

• Szkło i sprzęt laboratoryjny: szalki Petriego, pęsety, probówki, statywy do probówek.

• Odczynniki chemiczne: siarka, fosfor czerwony, węgiel, jod, woda.