Dla nauczyciela
Scenariusz zajęć
Autor: Agata Krzak, Krzysztof Błaszczak
Przedmiot: chemia
Temat: Jakie pierwiastki zaliczamy do niemetali?
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym.
Podstawa programowa:
Zakres podstawowy
X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:
1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego i zmienność właściwości w okresach.
Zakres rozszerzony
X. Metale, niemetale i ich związki. Uczeń:
1) opisuje podobieństwa we właściwościach pierwiastków w grupach układu okresowego i zmienność właściwości w okresach.
11) analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
przedstawia położenie niemetali w układzie okresowym;
wymienia pierwiastki zaliczane do niemetali;
rozpoznaje dany niemetal po opisie;
rozróżnia niemetal od metalu;
przedstawia podobieństwa i różnice we właściwościach niemetali;
analizuje i porównuje właściwości fizyczne i chemiczne fluorowców.
Strategie nauczania:
asocjacyjna;
problemowa.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
dyskusja dydaktyczna;
gra edukacyjna;
ćwiczenia uczniowskie;
analiza tekstu źródłowego;
obserwacja;
technika zdań podsumowujących.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca zbiorowa.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami z dostępem do Internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, kreda, marker;
rzutnik multimedialny.
Przebieg zajęć
Faza wstępna:
Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom przykładowe pytania:
Z jakich związków chemicznych zbudowany jest nasz organizm?
Które z tych związków chemicznych zawierają niemetale?
Rozpoznanie wiedzy wstępnej uczniów. W jaki sposób dzielimy pierwiastki w układzie okresowym?
Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.
Zasady BHP. Nauczyciel zapoznaje uczniów z kartami charakterystyk substancji, jakie zostaną użyte w czasie lekcji.
Faza realizacyjna:
Obserwacja. Nauczyciel podaje uczniom do obserwacji oraz zbadania właściwości fizycznych wybrane niemetale: siarka, fosfor czerwony, węgiel, jodu. Uczniowie pracują w parach, wybierają odpowiedni sprzęt laboratoryjny, a następnie badają właściwości fizyczne wybranych niemetali. Po minionym czasie uczniowie na forum podsumowują informacje o niemetalach odnosząc się również do ich położenia w układzie okresowym. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów.
Gra dydaktyczna. Uczniowie pracują z wykorzystaniem medium bazowego. Uczniowie wykorzystują informacje pozyskane wcześniej na lekcji oraz mogą korzystać z e‑materiału. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów.
Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania:
Jakie pierwiastki chemiczne zaliczamy do niemetali?
Z którymi niemetalami spotykacie się w życiu codziennym?
W jakim stanie skupienia występują niemetale?
Na zakończenie nauczyciel stosuje narzędzie do oceny stopnia opanowania wiadomości i umiejętności z zastosowaniem baterii przez uczniów. Uczniowie w zeszycie do chemii rysują baterię i zaznaczają (zamalowują), w jakim stopniu opanowali zagadnienia wynikające z zamierzonych do osiągnięcia celów lekcji. Jeżeli z rysunku będzie wynikał niski poziom naładowania baterii, uczniowie zastanawiają się, w jaki sposób podnieść swój poziom posiadanej wiedzy?
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Gra dydaktyczna może być wykorzystana przez uczniów podczas lekcji powtórzeniowej.
Materiały pomocnicze:
Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):
Jakie pierwiastki chemiczne zaliczamy do niemetali?
Z którymi niemetalami spotykacie się w życiu codziennym?
W jakim stanie skupienia występują niemetale?
Karty charakterystyk substancji.
Układ okresowy pierwiastków chemicznych.
Obserwacje:
Szkło i sprzęt laboratoryjny: szalki Petriego, pęsety, probówki, statywy do probówek.
Odczynniki chemiczne: siarka, fosfor czerwony, węgiel, jod, woda.