Imię i nazwisko autora:

Jan Pluta

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Jak wyodrębnić zjawisko z kontekstu i wskazać istotne czynniki dla jego przebiegu?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. tłumaczy na konkretnych przykładach, jak z kontekstu wyodrębnia się zjawisko, które jest ważne i interesujące,

2. ocenia, jakie czynniki są w danych okolicznościach istotne dla przebiegu badanego lub obserwowanego zjawiska,

3. decyduje, które z czynników powinny być uwzględnione w obliczeniach, które w dyskusji wyników, a które pominięte,

4. określa kryteria według których może podjąć decyzję o tym, które z czynników są istotne dla przebiegu danego procesu.

Strategie nauczania

nauczanie przez dociekanie IBSE,

Metody nauczania

dyskusja, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca indywidualna, praca w grupach

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem

Materiały pomocnicze:

niniejszy e‑materiał

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel przedstawia wprowadzenie do e‑materiału i zachęca uczniów do wymiany poglądów zgodnie z zadanymi pytaniami.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel podaje informacje z historii fizyki z e‑materiału. Uczniowie analizują każde z odkryć; wskazują z jednej strony kontekst, w jakim było ono dokonywane, oraz - z drugiej strony - na czym polegało wyodrębnienie z kontekstu. Wskazują także czynniki istotne dla przebiegu zjawiska. 
Nauczyciel w razie potrzeby stymuluje dyskusję, zwracając uwagę na poprawność wypowiedzi.

Faza podsumowująca:

Uczniowie, wspólnie z nauczycielem, analizują zawartość pierwszej części samouczka - o grawitacji newtonowskiej. Nauczyciel uruchamia i zatrzymuje film, dokonując prezentacji dwóch‑trzech wybranych zagadnień, poruszanych w filmie. Prosi uczniów o przewidzenie, na czym będzie polegało wyodrębnienie zjawiska z kontekstu w każdym z podanych przykładów. W ten sposób uczniowie i nauczyciel określają stopień przyswojenia kluczowych umiejętności z tej lekcji.

Praca domowa:

Uczniowie:
- Wykonują polecenia zaproponowane przy samouczku. 
- Podają po dwa przykłady sytuacji - spoza fizyki - w których jest potrzeba wyodrębnienia konkretnego zjawiska z zadanego kontekstu zdarzeń i opisują proces tego wyodrębniania.

Dla uczniów chętnych: zapoznać się z drugą częścią filmu samouczka o grawitacji według Einsteina i wykonać zaproponowane polecenia.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Samouczek może być wykorzystany jako podstawa do przeprowadzenia zasadniczej części lekcji.