Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Rozmieszczenie upraw ziemniaka, manioku i batatów na świecie
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II
Podstawa programowa
X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).
Uczeń:
3) wyjaśnia zasięg geograficzny głównych upraw i chowu zwierząt na świecie.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
podaje przykłady roślin bulwiastych i korzeniowych,
wskazuje główne rejony upraw roślin bulwiastych i korzeniowych na świecie,
przedstawia tendencje w globalnej produkcji roślin bulwiastych i korzeniowych na świecie oraz wyjaśnia, z czego te tendencje wynikają,
porównuje wymagania głównych roślin bulwiastych i korzeniowych i wyjaśnia przyczyny rozmieszczenia upraw tych roślin na świecie,
formułuje prawidłowości dotyczące związków między największymi obszarami upraw roślin bulwiastych i korzeniowych na świecie a ich głównymi producentami.
Strategie nauczania: konektywizm
Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, odgrywanie ról, odwrócona klasa, metoda stolików eksperckich
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
Dane ilościowe na temat upraw: fao.org (dostęp 1.12.2021).
Falkowski J., Kostrowicki J., Geografia rolnictwa świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Fierla I. (red.), Geografia gospodarcza świata, PWE, Warszawa 2005.
Grzebisz W., Szramka H., Wielka encyklopedia geografii świata, t. 11: Rolnictwo i leśnictwo, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1998.
Wrona J. (red.), Podstawy geografii ekonomicznej, PWE, Warszawa 2006.
PRZEBIEG LEKCJI
Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi o przygotowanie informacji na temat rozmieszczenia upraw roślin bulwiastych i korzeniowych na świecie. Uczniowie mają za zadanie zwrócić szczególną uwagę na następujące zagadnienia:
przykłady najważniejszych roślin bulwiastych i korzeniowych,
pochodzenie ziemniaków, batatów i manioku,
preferencje środowiskowe (gleby, agroklimat, stosunki wodne) ziemniaków, batatów i manioku,
główne regiony uprawy ziemniaków, batatów i manioku na świecie oraz ich związek z preferencjami środowiskowymi tych roślin,
wielkość światowych plonów, zbiorów i powierzchni upraw ziemniaków, batatów i manioku,
główni producenci ziemniaków, batatów i manioku oraz ich związek z preferencjami środowiskowymi tych roślin.
W tym celu nauczyciel zaleca zapoznać się z niniejszym e‑materiałem, literaturą wskazaną powyżej oraz innymi źródłami informacji geograficznej.
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).
Sprawdzenie zadania domowego.
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat podziałów roślin uprawnych.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Wspólna dyskusja na temat przykładów roślin bulwiastych i korzeniowych.
Następnie nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Jedna grupa wciela się w rolę ekspertów do spraw ziemniaków, druga – do spraw batatów, a trzecia – do spraw manioku. Uczniowie siadają w wyznaczonych trzech grupach w różnych miejscach klasy.
Nauczyciel staje się przewodniczącym dyskusji. Wyświetla na tablicy zagadnienia (takie, które podał kilka lekcji wcześniej – patrz powyżej). Następnie udziela głosu grupom naprzemiennie. Uczniowie omawiają zagadnienia w kolejności ustalonej przez nauczyciela. Po omówieniu danego zagadnienia przez wszystkie grupy uczniowie poruszają następne zagadnienie. Wcześniej jednak dwie pozostałe grupy mogą zadać jedno pytanie grupie odpowiedzialnej za omówienie danego zagadnienia. Nauczyciel czuwa nad poprawnością odpowiedzi uczniów.
W kolejnej części lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka z nich.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Praca pisemna na temat roli roślin bulwiastych w rolnictwie kilku wybranych krajów świata (wielkość upraw i udział w ogólnej wielkości upraw, wielkość produkcji etc.). Uczniowie mogą sami zaproponować wybrane do porównania kraje.
Można poprosić także o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafika interaktywna może posłużyć zarówno w trakcie lekcji, jak i przed lekcją (do strategii odwróconej klasy) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej oraz w trakcie innych zajęć dotyczących rolnictwa (zakres podstawowy: X. 1, X. 3; zakres rozszerzony: X. 1, XIX. 1).