Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Zasolenie wód oceanu i jego przyczyny
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I
Podstawa programowa
IV. Hydrosfera: zasoby wód na Ziemi, morza, prądy morskie, sieć rzeczna, lodowce.
Uczeń:
przedstawia cechy fizykochemiczne wód morskich oraz dostrzega problem ich zanieczyszczenia.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
charakteryzuje zmiany zasolenia w oceanie,
wyjaśnia wpływ poszczególnych czynników na wielkość zasolenia,
porównuje czynniki wpływające na zasolenie na otwartym oceanie oraz u wybrzeży.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, plakat/poster, metody operatywne (np. praca z tekstem, mapą, symulacją interaktywną)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca grupowa, praca zbiorowa
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, atlas geograficzny, podręcznik, mapa fizyczna świata, arkusze papieru, pisaki
Materiały pomocnicze:
L.K. Dawydow, A.A. Dmitrijewa, N.G. Konkina, Hydrologia ogólna, PWN, Warszawa 1979 (rozdział Oceany i morza).
S. Szymborski, K. Szymborska, Wszechocean, Wiedza Powszechna, Warszawa 1981.
B.J. Skinner, K.K. Turekian, Człowiek i ocean, tłum. A. Trzosińska, E. Andrulewicz, PWN, Warszawa 1979.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – pogadanka: Jak powstały złoża soli kamiennej? Dlaczego woda w morzu jest słona? Jakie inne cechy charakterystyczne posiada woda morska?
Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Analiza mapy zasolenia wód oceanicznych na kuli ziemskiej – atlas geograficzny lub e‑materiał. Praca indywidualna.
Uczniowie wskazują na mapie fizycznej świata regiony o największych wartościach zasolenia i najmniejszych, szukają prawidłowości w rozmieszczeniu zasolenia.
Nauczyciel prosi, aby uczniowie, pracując w parach, przedyskutowali, co może być przyczyną takich wartości zasolenia w różnych miejscach.
Dyskusja zespołu klasowego na temat przyczyn zmian wartości zasolenia oceanów i mórz.
Nauczyciel prosi uczniów, aby nadal pracując w parach, zapoznali się z symulacją interaktywną zawartą w e‑materiale, następnie zapisali wnioski wynikające z tej symulacji np. w formie prawidłowości.
Uczniowie porównują zapisane wnioski, możliwa dyskusja na forum klasy.
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, ich zadaniem jest określenie wartości zasolenia i analiza przyczyn takiego zasolenia wody w konkretnym akwenie wodnym (grupy tworzą plakat/poster).
Akweny podaje nauczyciel (może być w drodze losowania na wcześniej przygotowanych kartkach) – np. Zatoka Botnicka, Morze Arabskie, Arktyka, Zatoka Akaba, Zatoka Bengalska, Morze Północne.
Uczniowie mogą wykorzystać wszystkie dostępne na lekcji źródła informacji, głównie e‑materiał, atlas, podręcznik.
Po upływie czasu wyznaczonego przez nauczyciela przedstawiciele poszczególnych grup omawiają postery na forum klasy.
Nauczyciel czuwa nad prezentacjami, w razie potrzeby uzupełnia.
Po prezentacjach uczniowie wspólnie tworzą notatkę – np. w punktach zapisują przyczyny zróżnicowania zasolenia wody morskiej.
Faza podsumowująca
Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami. Ocenia pracę uczniów, biorąc pod uwagę ich zaangażowanie w dyskusję na forum i w pracę w grupach.
Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału.
Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy itp.
Praca domowa
Korzystając z różnych źródeł informacji, wyjaśnij, w jaki sposób zróżnicowanie zasolenia wody morskiej może wpływać na gospodarkę człowieka.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Symulację interaktywną można wykorzystać w toku lekcji dotyczących środowiska przyrodniczego Bałtyku (zakres podstawowy: XVI. 1). Symulację interaktywną można wykorzystać również na lekcji dotyczącej ochrony wód morskich i zagrożeń geo- i bioróżnorodności (zakres rozszerzony: XVIII. 10).