Dla nauczyciela
Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Wpływ działalności gospodarczej człowieka na zmniejszenie się warstwy ozonowej.
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa IV
PODSTAWA PROGRAMOWA
Zakres rozszerzony: XVIII. Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne, sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.
Uczeń: 7) dyskutuje na temat wpływu deforestacji i innych czynników na zmiany klimatu na Ziemi oraz proponuje działania służące ograniczaniu tych zmian;
Kształtowane kompetencje kluczowe
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
przedstawia historię pomiarów dziury ozonowej,
wymienia i wyjaśnia rodzaje źródeł zanieczyszczeń wywołujących powstanie dziury ozonowej,
proponuje działania, które pozwolą na ochronę warstwy ozonowej.
Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm
Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, drzewo decyzyjne, metody operatywne (analiza map, tekstu e‑materiału, praca z audiobookiem)
Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa (na forum klasy)
Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał
Materiały pomocnicze
M. Popkiewicz, A. Kardaś, Sz. Malinowski – Nauka o klimacie, Wydawnictwo Sonia Draga i Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa 2019.
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne.
Wprowadzenie uczniów w tematykę zajęć: przypomnienie miejsca występowania i roli warstwy ozonowej w istnieniu życia na Ziemi oraz dla zdrowia człowieka.
Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel opowiada o historii badań nad ozonem i pomiarów dziury ozonowej. Pyta uczniów, czym jest dziura ozonowa? – pogadanka na forum klasy z wykorzystaniem e‑materiału.
Wykorzystanie teledetekcji w badaniach dziury ozonowej.
Przedstawienie fotografii z e‑materiału Dziura ozonowa nad Antarktydą w 2006 r.
Uczniowie zapoznają się z tekstem w e‑materiale o przyczynach powstawania i zmian zasięgu występowania dziury ozonowej – dyskusja z wykorzystaniem symulacji w tekście e‑materiału: Prognoza NASA dotycząca stężeń ozonu w stratosferze, jeśli chlorofluorowęglowodory nie zostałyby zakazane.
następnie uczniowie wysłuchują tekstu audiobooka, nauczyciel prosi, aby na jego podstawie przygotowali odpowiedź na polecenie 1. - Jakie produkty oraz dziedziny gospodarki były odpowiedzialne w II połowie XX wieku za degradację ozonosfery?
nauczyciel przytacza fragment z audiobooka, który stwierdza, że udało się wyeliminować aż 98% produkcji substancji szkodliwych dla warstwy ozonowej, zadaje uczniom pytanie: Jeżeli jest tak dobrze, to czy należy nadal prowadzić kosztowne działania mające na celu eliminowanie dziury ozonowej?
Nauczyciel dzieli uczniów na grupy – każda grupa otrzymuje arkusz papieru i pisaki.
Zadaniem uczniów jest opracowanie drzewa decyzyjnego do podanego problemu (do pytania: Czy należy nadal prowadzić kosztowne działania mające na celu eliminowanie dziury ozonowej?).
Uczniowie korzystają ze zdobytej wiedzy, mogą wrócić do audiobooka i treści e‑materiału oraz skorzystać z innych dostępnych im materiałów.
Po upływie określonego przez nauczyciela czasu uczniowie prezentują efekty pracy w grupach.
Po ostatniej prezentacji następuje podsumowanie nauczyciela (na podstawie uczniowskich wniosków) i możliwa dyskusja na forum klasy.
Faza podsumowująca
Powtórzenie i utrwalenie materiału przy pomocy ćwiczeń znajdujących się w e‑materiale – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia.
Nauczyciel podsumowuje realizację założonych celów lekcji – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.
Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, możliwości zastosowania zdobytej wiedzy…
Praca domowa
W jaki sposób każdy obywatel może przyczynić się do zmniejszenia emisji substancji zagrażających warstwie ozonowej?
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Audiobook można wykorzystać na lekcjach z zakresu podstawowego (dział XIII. Człowiek a środowisko geograficzne) dotyczących np. współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego Ziemi (XIII. 10).
Multimedium można wykorzystać również na lekcji powtórzeniowej z zakresu rozszerzonego (dział XVIII Problemy środowiskowe współczesnego świata).