SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Negatywne skutki trzęsień ziemi.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/klasa I

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy: V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.
Uczeń: 2) wyjaśnia przebieg głównych procesów wewnętrznych prowadzących do urozmaicenia powierzchni Ziemi (ruchy epejrogeniczne, ruchy górotwórcze, wulkanizm, plutonizm, trzęsienia ziemi);

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• uzasadnia, katastrofalny charakter trzęsień ziemi,

• odróżnia pierwotne skutki trzęsień ziemi od skutków wtórnych,

• określa wpływ trzęsień ziemi na środowisko przyrodnicze, gospodarkę oraz społeczeństwo.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: obserwacja pośrednia, pogadanka, dyskusja z wykorzystaniem gwiazdy pytań/plakat, metody operatywne (praca z audiobookiem i tekstem e‑materiału)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca zbiorowa

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, mapa fizyczna świata, arkusze papieru, pisaki, zdjęcia skutków trzęsień ziemi

Materiały pomocnicze:

• Desperak J., Balon J., Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003 (str. 198 – 205).

• Książkiewicz M., Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1979.

• Szczepanik T., Geologia dynamiczna, Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa 1977.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – przypomnienie wiadomości: czym są trzęsienia ziemi, od czego zależą, gdzie głównie występują itd.

• Uczniowie korzystając z podanych w e‑materiale (Wprowadzenie) stron internetowych, odszukują informacje, gdzie w ciągu ostatnich godzin lub dni miały miejsce trzęsienia ziemi, zwracają uwagę na siłę wstrząsów, wskazują te miejsca na mapie świata.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie tekstu do ćwiczenia o trzęsieniu ziemi na Haiti (na początku bloku tekstowego e‑materiału) spróbowali wyjaśnić, czym są skutki pierwotne i wtórne trzęsień ziemi,

• Nauczyciel porządkuje, uzupełnia wypowiedzi uczniów, krótka dyskusja na temat skutków pierwotnych i wtórnych.

• Nauczyciel prosi uczniów o wysłuchanie audiobooka – w trakcie słuchania uczniowie mają wypisać przykłady podawanych miejsc, w których wystąpiły trzęsienia ziemi oraz zanotować skutki pierwotne i wtórne, które tam zaistniały.

• W czasie gdy uczniowie słuchają, nauczyciel wyświetla fotografie skutków trzęsień ziemi (e‑materiał lub inne znalezione w internecie).

• Po wysłuchaniu audiobooka uczniowie zostają podzieleni na grupy 4‑5 osobowe; grupy otrzymują arkusze papieru z gwiazdą pytań (załącznik).

• Wymieniając się swoimi notatkami i dyskutując, szukają odpowiedzi na podane polecenia (gwiazda pytań); mogą korzystać z dostępnych im źródeł informacji; odpowiedzi mogą przedstawić w postaci plakatu (przy gwieździe pytań lub na oddzielnych arkuszach papieru).

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu, uczniowie prezentują wyniki dyskusji – ich wypowiedzi nauczyciel może ilustrować fotografiami skutków trzęsień ziemi (np. z e‑materiału, nawet, jeżeli już zostały wcześniej pokazane w trakcie słuchania audiobooka).

• Nauczyciel podsumowuje wypowiedzi uczniów, uzupełnia, ocenia.

• Wspólnie tworzą notatkę z lekcji zawierającą informacje o negatywnych skutkach trzęsień ziemi.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami - ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie w dyskusję na forum i w pracę w grupach.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału - uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału.

• Następnie uczniowie omawiają wskazane ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby pomaga im.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Korzystając z różnych źródeł informacji, podaj, gdzie w ostatnich tygodniach zdarzyło się silniejsze trzęsienie ziemi. Przedstaw negatywne skutki tego trzęsienia. Skutki podziel na te, które wystąpiły w środowisku przyrodniczym i te, które zaistniały w sferze społeczno‑gospodarczej.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

• fragmenty audiobooka można wykorzystać w toku lekcji dotyczących dynamiki procesów geologicznych i geomorfologicznych (zakres rozszerzony V. 9),

• fragmenty audiobooka można także wykorzystać w toku lekcji dotyczących problemów środowiskowych współczesnego świata, zwłaszcza występowania wstrząsów sejsmicznych i tsunami (zakres rozszerzony XVIII. 4).