Autor: Anna Juwan

Temat: Zjawiska elektryczne towarzyszące pracy serca

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Omówisz podstawowe elementy zapisu EKG i wyjaśnisz, jak go odczytywać.

• Zdefiniujesz pojęcia załamka, odcinka i odstępu.

• Wymienisz przykłady odchyleń w zapisie EKG i je zinterpretujesz.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• symulacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Zjawiska elektryczne towarzyszące pracy serca”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 1 z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Rozmowa wprowadzająca. Nauczyciel zapisuje na tablicy następujące pytania:
   – Jakie zjawiska elektryczne można zobrazować przy użyciu narzędzia nazywanego elektrokardiografem?
   – Jakie podstawowe elementy składają się na zapis EKG?
   Uczniowie, pracując w parach, wspólnie przygotowują odpowiedzi na zadane pytania. Chętni wypowiadają się na forum klasy. Nauczyciel podsumowuje odpowiedzi uczniów.

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Symulacja interaktywna”). Uczniowie zapoznają się z materiałem udostępnionym przez nauczyciela. Następnie prowadzący zajęcia prosi podopiecznych, by pracując w parach, wykonali polecenie nr 2 (w którym mają za zadanie – na podstawie informacji zawartych w symulacji interaktywnej – określić, jakie rytmy serca zostały przedstawione na zapisach, oraz wymienić główne różnice między nimi, z uwzględnieniem różnic w długości odstępów, a także wyjaśnić, jak wpływa to na tętno człowieka). Uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

2. Uczniowie wykonują w grupach 4‑osobowych polecenie nr 3 („Opisz, jakie zmiany w czynności elektrycznej serca występują podczas wysiłku fizycznego”) i polecenie nr 4 („Wyjaśnij, jaka jest różnica w pracy serca u osoby zdrowej oraz w sytuacji, gdy dochodzi do migotania przedsionków”). Wybrane zespoły przedstawiają rozwiązania na forum klasy.

3. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Uczniowie indywidualnie rysują zapisy przedstawiające odchylenia omówione w sekcji „Przeczytaj” (zmieniając ich kolejność), korzystając również ze źródeł internetowych, i przekazują rysunki osobie z pary, która ma za zadanie je opisać.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie samodzielnie wykonują ćwiczenie nr 6 (w którym mają za zadanie połączyć zapisy EKG z obserwowanymi odchyleniami oraz ich możliwymi przyczynami) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie w 4‑osobowych grupach omawiają prawidłowe rozwiązanie. Po upływie wyznaczonego czasu wskazany przez nauczyciela przedstawiciel grupy prezentuje odpowiedź wraz z jej uzasadnieniem. Klasa ustosunkowuje się do niej. Nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej.

5. Uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie wskazać, który z przedstawionych zapisów jest nieprawidłowy, i podać nazwę patologii, którą sugeruje to odchylenie), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Po jego wykonaniu następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: „Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się...”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 2 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Nauczyciel może wykorzystać medium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna” do podsumowania lekcji.