Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Przemiany jądrowe alfa, beta, gamma - powtórzenie

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XI. Fizyka jądrowa. Uczeń:
3) wymienia właściwości promieniowania jądrowego; opisuje rozpady alfa, beta.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XII. Uczeń:
9) wymienia właściwości promieniowania jądrowego; opisuje rozpady alfa, beta (βbeta+, βbeta–).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. omawia, na czym polegają przemiany promieniotwórcze;

2. wyjaśnia, jak zmieniają się liczba masowa i atomowa w przemianach alfa, beta i gamma;

3. wymienia najważniejsze właściwości promieniowania alfa, beta i gamma;

4. tłumaczy, czym jest ścieżka stabilności jąder atomowych;

5. analizuje, jak stosunek liczby neutronów do liczby protonów w jądrze wpływa na stabilność jądra.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

wykład informacyjny, pokaz multimedialny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiał: „Opisujemy rozpady alfa”, „Opisujemy rozpady beta-”, „Opisujemy rozpady beta+”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Przed lekcją uczniowie oglądają film edukacyjny. Nauczyciel wyświetla zdjęcie z rozdziału „Czy to nie ciekawe?” i krótko omawia historię odkrycia promieniotwórczości.
Uczniowie przypominają budowę jądra atomowego.

Faza realizacyjna:

Uczniowie wymieniają przemiany promieniotwórcze. Nauczyciel podkreśla przypadkowy charakter przemian. Uczniowie zapisują na tablicy równania przemian alfa, beta minus i beta plus, uwzględniające zmiany liczby masowej i atomowej. Uczniowie (lub nauczyciel) wyjaśniają mechanizm przemian beta – procesy zachodzące w jądrze polegające na zmianie neutronu w proton lub odwrotnie. Uczniowie wyjaśniają, na czym polega przemiana gamma. Nauczyciel podkreśla, że ta przemiana nie występuje sama, a towarzyszy przemianom alfa lub beta. Dla zakresu rozszerzonego nauczyciel wyjaśnia, jak energie emitowanych kwantów gamma powiązane są z poziomami energetycznymi w jądrze atomowym. Posługując się Rys. 6, tłumaczy, czym jest ścieżka stabilności, oraz że spontaniczne przemiany prowadzą do zwiększenia stabilności jąder. Uczniowie powtórnie oglądają film i zgłaszają pytania w razie niezrozumienia spraw poruszonych w filmie - nauczyciel wyjaśnia. Uczniowie odpowiadają na pytania związane z filmem.

Faza podsumowująca:

Aby sprawdzić stopień przyswojenia materiału, uczniowie w grupach rozwiązują zadania z zestawu ćwiczeń.

Praca domowa:

Zadania z zestawu ćwiczeń, które nie zostały rozwiązane na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedium bazowe można wykorzystać na lekcji i połączyć z wykonaniem zadania tam zawartego oraz przedyskutowaniem wyników. Może też być wykorzystane przez uczniów po lekcji do powtórzenia i utrwalenia materiału lub przed lekcją w celu wprowadzenia w jej tematykę.