Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.1.14.7

Imię i nazwisko autora: Paweł Przywara

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: In einem Sozialstaat leben. Abitraining/Żyć w państwie socjalnym. Trening maturalny

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa I, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cele ogólne lekcji:

  • Umiejętność wypowiadania się na temat systemu socjalnego w Niemczech oraz restrykcyjnego sposobu odżywiania (frutarianizm).

Podstawa programowa:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
6) żywienie (np. artykuły spożywcze, posiłki i ich przygotowywanie, nawyki żywieniowe – w tym diety, lokale gastronomiczne);
13) świat przyrody (np. pogoda, pory roku, klimat, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenia i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe);
14) państwo i społeczeństwo (np. wydarzenia i zjawiska społeczne, urzędy, organizacje społeczne i międzynarodowe, problemy współczesnego świata).
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
8) odróżnia informacje o faktach od opinii;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
8) przedstawia zalety i wady różnych rozwiązań;
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
11) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
12) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • Utrwala znajomość słownictwa z działów Państwo i społeczeństwo, Świat przyrody oraz Żywienie oraz utrwala wybrane zagadnienia gramatyczne.

  • Analizuje informacje na temat państwa socjalnego.

  • Opowiada o restrykcyjnym sposobie odżywiania, jakim jest frutarianizm.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

  • czuje się kompetentny, gdyż rozwiązuje zadania na miarę swoich możliwości;

  • opinie ucznia są ważnym elementem lekcji i wzajemnego porozumienia;

  • zaspokaja potrzebę ciekawości i kreatywności.

Strategie uczenia się:

(w tym strategie związane z planowaniem i organizowaniem procesu uczenia się pod kątem egzaminu maturalnego oraz wzmacniające świadomość i umiejętność wykorzystania strategii egzaminacyjnych)

  • rozumienie informacji – czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • centralizowanie procesu uczenia – utrwalanie i łączenie nowych informacji z już znanymi;

  • korzystanie z różnych dodatkowych źródeł do nauki języka, takich jak słowniki czy Internet;

  • sprawdzanie z pamięci – samodzielne sprawdzanie wiedzy lub odpowiadanie na pytania dotyczące materiału do opanowania;

  • słowa kluczowe i mnemotechniki – używanie słów kluczowych i tworzenie obrazów w umyśle w formie skojarzeń z materiałem słownym;

  • tworzenie pytań o zastosowania danego wyrazu czy zwrotu, a następnie próba podania przykładu w różnych kontekstach w celu sprawdzenia poprawności użycia;

  • zauważanie i poprawianie własnych błędów językowych (także poprawianie błędów innych uczniów);

  • podsumowywanie – pisanie streszczeń i podsumowań (różnej długości) tekstów do opanowania;

  • współpraca z innymi osobami (z kolegami na tym samym poziomie zaawansowania znajomości języka niemieckiego).

Metody i formy nauczania:

  • podająca: tekst źródłowy, plik audio;

  • eksponująca: ćwiczenia przedmiotowe;

  • aktywizująca: nauczanie kooperatywne;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • plenum,

  • praca w grupie.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (plik audio),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

Przebieg lekcji (2 jednostki lekcyjne):

a) Faza wprowadzająca

  • Dla osiągnięcia jak najlepszego efektu w postaci utrwalenia słownictwa oraz zagadnień gramatycznych z wybranych zakresów tematycznych zaleca się realizację wszystkich zadań przewidzianych w tym materiale.

  • Podczas realizacji tego materiału nauczyciel może wykorzystać nauczanie kooperatywne. Nauczyciel wspiera uczniów w realizacji zadań. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy i poleca zastanowienie się nad danym tematem oraz przygotowanie odpowiedzi na zadane każdej grupie pytania:

    • grupa 1 – temat – Deutschland als idealer Sozialstaat/Deutschland – ein Paradies für Arbeitslose?, pytania przykładowe:

      • Was ist ein Sozialstaat?

      • Wodurch kennzeichnet er sich?

      • Hat er lauter Vor- oder Nachteile?

      • Welchen Einfluss hat er auf die Bürger?

      • Wie lebt man in einem Sozialstaat? itp.,

    • grupa 2 – temat – Frutarismus/Frutarische Diät, pytania przykładowe:

      • Was ist Frutarismus?

      • Worauf basiert diese Ernährungsweise?

      • Was ist dabei vor- und nachteilig?

      • Ist es gesund, sich nur vorwiegend von Früchten zu ernähren? itd.

  • Uczniowie opracowują wspólnie podane tematy i przygotowują odpowiedzi na zadane pytania. W swojej pracy wykorzystują przede wszystkim posiadaną wiedzę i uczą się od siebie nawzajem. Wsparciem merytorycznym są dla uczniów zawarte w lekcji materiały – grupa 1 czyta tekst źródłowy, a grupa 2 słucha pliku audio w części Multimedium. W razie trudności z udzieleniem odpowiedzi na postawione przez nauczyciela pytania, uczniowie mogą wykorzystać w swojej pracy zasoby Internetu.

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie z grupy 1 prezentują opracowane odpowiedzi na postawione przez nauczyciela pytania. Pozostali uczniowie notują istotne informacje oraz w razie potrzeb zadają pytania do wypowiedzi uczniów z grupy 1. Następnie uczniowie z grupy 2 przedstawiają wyniki swojej pracy, a pozostali uczniowie notują istotne informacje oraz (ewentualnie) zadają pytania. Istotnym elementem tej fazy lekcji jest interakcja między uczniami i uczenie się od siebie. Nauczyciel wspiera uczniów w tym procesie, nie oceniając ich wypowiedzi.

  • Po zakończeniu realizacji zadań nauczyciel udziela uczniom informacji zwrotnej i w razie potrzeby analizuje wspólnie z nimi błędy.

  • Uczniowie dobierają się w pary i zapoznają się z Übung 3 w części Plik audio. Uczniowie w parach przygotowują odpowiedzi na pytania do zdjęcia. Przedstawiciel wybranej pary prezentuje wypowiedź na forum klasy.

c) Faza podsumowująca

  • Każda para uczniów losuje dwa zadania spośród zadań 1‑7 w części Sprawdź się:
    Aufgabe 1 – uczniowie zaznaczają właściwe tłumaczenie na język niemiecki części zdania podanej w języku polskim;
    Aufgabe 2 – uczniowie uzupełniają wypowiedzi odpowiednimi wyrazami;
    Aufgabe 3 – uczniowie zaznaczają wyrazy, które prawidłowo uzupełniają tekst;
    Aufgabe 4 – uczniowie przekształcają zdania, wykorzystując podane wyrazy;
    Aufgabe 5 – uczniowie uzupełniają wypowiedzi podanymi wyrazami w odpowiedniej formie;
    Aufgabe 6 – uczniowie uzupełniają tekst odpowiednimi wyrazami;
    Aufgabe 7 – uczniowie formułują zakończenia zdań na podstawie podanych wyrazów.

  • Uczniowie, pracując w parach, naprzemiennie podają rozwiązania kolejnych części zadania. Następnie wybrani przez nauczyciela uczniowie odczytują rozwiązania poszczególnych zadań na forum klasy.

Praca domowa:

Uczniowie formułują wpis na bloga, w którym relacjonują przebieg akcji protestacyjnej przeciwko spożywaniu mięsa oraz wyrażają swoją opinię na ten temat (Aufgabe 8) w części Sprawdź się. W celu powtórzenia zagadnień leksykalnych i gramatycznych uczniowie mogą wykonać także pozostałe zadania z części Sprawdź się, których nie wykonali (nie wylosowali) na lekcji.

Materiały pomocnicze:

Powinny stać się nimi przede wszystkim pozostałe lekcje z działów Państwo i społeczeństwo, Świat przyrody oraz Żywienie.

Propozycja wykorzystania tekstu autentycznego:

Indeks górny s1 Źródło: Lena Krainz, Gratis Gesundheitsversorgung und viel mehr: Alles was man zum Sozialstaat wissen muss, dostępny w internecie: https://kontrast.at/sozialstaat-einfach-erklaert/ [dostęp 20.07.2023]. Indeks górny koniec

Nauczyciel dzieli klasę na kilkuosobowe grupy. Czytają i analizują tekst źródłowy, a następnie zastanawiają się nad zaletami lub wadami państwa socjalnego, jakim jest Austria (nauczyciel ustala, które z grup zajmą się zaletami, a które wadami). Uczniowie zapisują zebrane argumenty na kartkach. Następnie każda z grup deleguje jednego przedstawiciela z grupy, który weźmie udział w dyskusji oksfordzkiej na ten temat. Dyskusja zostanie przeprowadzona na forum klasy.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio

  • Przed lekcją: przygotowanie plakatu informacyjnego na temat diety frutariańskiej.

  • W trakcie lekcji: na podstawie słownictwa oraz pytań zawartych w wywiadzie uczniowie przygotowują podobny wywiad na temat innego sposobu odżywiania. Uczniowie mogą też sformułować dodatkowe pytania, które chcieliby zadać osobie stosującej dietę frutariańską.

  • Po lekcji: wykorzystanie do utrwalenia słownictwa z zakresu tematycznego Świat przyrody oraz Żywienie. Uczniowie mogą przygotować quizy online do danego zakresu tematycznego.

Słownik