SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Rozmieszczenie upraw roślin włóknodajnych na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa

X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna, rybactwo (morskie i śródlądowe, akwakultura).

Uczeń:

3) wyjaśnia zasięg geograficzny głównych upraw i chowu zwierząt na świecie.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• podaje przykłady roślin włóknodajnych,

• wskazuje główne rejony upraw roślin włóknodajnych na świecie,

• przedstawia tendencje w globalnej produkcji roślin włóknodajnych na świecie,

• porównuje wymagania głównych roślin włóknodajnych i wyjaśnia przyczyny rozmieszczenia upraw tych roślin na świecie,

• formułuje prawidłowości na temat związków między największymi obszarami upraw roślin włóknodajnych na świecie a ich głównymi producentami.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, odgrywanie ról, odwrócona klasa, stoliki eksperckie

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach (lub grupach), praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), mapa świata, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Baza danych FAOSTAT, [online], dostępny w internecie: https://www.fao.org/faostat/en/#home (dostęp 10.12.2021).

Grzebisz W., Szramka H., Wielka encyklopedia geografii świata, t. 11: Rolnictwo i leśnictwo, Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1998.

Falkowski J., Kostrowicki J., Geografia rolnictwa świata, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.

Fierla I. (red.), Geografia gospodarcza świata, PWE, Warszawa 2005.

Wrona J., (red.), Podstawy geografii ekonomicznej, PWE, Warszawa 2006.

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi o przygotowanie informacji na temat rozmieszczenia upraw roślin włóknodajnych na świecie. Uczniowie mają za zadanie zwrócić szczególną uwagę na następujące zagadnienia:

• przykłady najważniejszych roślin włóknistych,

• pochodzenie bawełny, lnu i konopi,

• preferencje środowiskowe (gleby, agroklimat, stosunki wodne) bawełny, lnu i konopi,

• główne regiony uprawy bawełny, lnu i konopi na świecie oraz ich związek z preferencjami środowiskowymi tych roślin,

• wielkość światowych plonów, zbiorów i powierzchni upraw bawełny, lnu i konopi,

• główni producenci bawełny, lnu i konopi oraz ich związek z preferencjami środowiskowymi tych roślin.

W tym celu nauczyciel zaleca zapoznać się z niniejszym e‑materiałem, literaturą wskazaną powyżej (w materiałach pomocniczych) oraz innymi źródłami informacji geograficznej.

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie obecności).

• Sprawdzenie zadania domowego.

• Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat podziałów roślin uprawnych.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel rozpoczyna dyskusję na temat przykładów roślin włóknistych. Włączają się w nią uczniowie.

• Następnie nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Jedna grupa wciela się w rolę ekspertów do spraw bawełny, druga – do spraw lnu, a trzecia – do spraw konopi. Uczniowie siadają w wyznaczonych trzech grupach w różnych miejscach klasy.

• Nauczyciel staje się przewodniczącym dyskusji. Wyświetla na tablicy zagadnienia (takie, jakie podał kilka lekcji wcześniej – patrz powyżej). Następnie udziela głosu grupom naprzemiennie. Uczniowie omawiają zagadnienia w takiej kolejności, jaką ustala nauczyciel. Po omówieniu danego zagadnienia przez wszystkie grupy uczniowie poruszają następne zagadnienie. Wcześniej jednak dwie pozostałe grupy mogą zadawać pytania grupie odpowiedzialnej za omówienie danego zagadnienia. Nauczyciel czuwa nad poprawnością wypowiedzi uczniów.

• W kolejnej części lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka z nich.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Praca pisemna na temat roli roślin włóknodajnych w rolnictwie wybranych krajów świata.

• Można poprosić także o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended‑learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może zostać wykorzystana podczas innych zajęć dotyczących rolnictwa (zakres podstawowy: X. 1; zakres rozszerzony: X. 1).