SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przyczyny i skutki globalnego ocieplenia i występowania kwaśnych opadów

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony,
klasa IV

PODSTAWA PROGRAMOWA

Zakres rozszerzony: XVIII. Problemy środowiskowe współczesnego świata: tropikalne cyklony, trąby powietrzne, sztormy, powodzie, tsunami, erozja gleb, wulkanizm, wstrząsy sejsmiczne, powstawanie lejów krasowych, zmiany klimatu, pustynnienie, zmiany zasięgu lodowców, ograniczone zasoby wody na Ziemi, zagrożenia georóżnorodności i bioróżnorodności.

Uczeń:

7. dyskutuje na temat wpływu deforestacji i innych czynników na zmiany klimatu na Ziemi oraz proponuje działania służące ograniczaniu tych zmian.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wymienia przyczyny i skutki globalnego ocieplenia,

• przedstawia proces powstawania kwaśnych opadów i ich wpływ na środowisko geograficzne,

• korzystając z danych, uczeń uzasadnia wpływ COIndeks dolny 2₂ dostarczanego do atmosfery przez działalność człowieka na globalne ocieplenie notowane od 2. połowy XX wieku.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa, operacyjna

Metody nauczania: dyskusja, mapa myśli, metody operatywne (analiza wykresów, tabel, tekstu)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca grupowa, praca w parach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, zdjęcia dotyczące topnienia lądolodu na Antarktydzie i skutków kwaśnych opadów

Materiały pomocnicze

• M. Popkiewicz, A. Kardaś, S. Malinowski, Nauka o klimacie, Wydawnictwo Sonia Draga, Wydawnictwo Nieoczywiste, Warszawa 2019.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć. Przedstawia uczniom zdjęcia i informacje dotyczące topnienia lądolodu na Antarktydzie.

• Następnie przedstawia zdjęcia zniszczonych lasów.

• Nauczyciel inicjuje dyskusję na temat powodów takich sytuacji. Potem podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi uczniów, aby – pracując w parach – przeanalizowali tabelę zawartą w e‑materiale.

• Po analizie następuje dyskusja na forum klasy o czynnikach naturalnych i antropogenicznych wpływających na ocieplenie i ochłodzenie klimatu oraz o skutkach wzrostu efektu cieplarnianego (część już się pojawiła we wstępnej fazie lekcji – teraz następuje pogłębienie tematu).

• Dyskusji powinna towarzyszyć analiza tabeli Czynniki wpływające na efekt cieplarniany (w bloku „Przeczytaj” w e‑materiale) oraz analiza wykresu Koncentracja dwutlenku węgla w atmosferze mierzona na podstawie pęcherzyków powietrza uwięzionego w rdzeniach lodowych (w bloku „Przeczytaj” w e‑materiale).

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i stawia przed nimi problem: Podając przyczyny powstawania kwaśnych opadów, zdecyduj, czy ich wzmożona częstotliwość występowania jest konsekwencją nieodpowiedzialnej działalności człowieka. Przedstaw skutki kwaśnych opadów w środowisku i gospodarce człowieka.

• Uczniowie w grupach tworzą mapę myśli, rozpatrując już znane informacje, nowych poszukują w e‑materiale.

• Po upływie określonego przez nauczyciela czasu uczniowie prezentują efekty pracy w grupach.

• Po ostatniej prezentacji możliwa jest dyskusja.

• Na końcu tej fazy lekcji nauczyciel prosi, aby uczniowie w swoich grupach zapoznali się z animacją zawartą w e‑materiale (w celu uzupełnienia poznanych treści).

Faza podsumowująca

• Powtórzenie i utrwalenie materiału przy pomocy ćwiczeń znajdujących się w e‑materiale – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia.

• Nauczyciel podsumowuje realizację założonych celów lekcji – ocenia pracę uczniów i ich zaangażowanie.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy.

Praca domowa

• Każdy jest odpowiedzialny za emisję dwutlenku węgla do atmosfery – jedną z przyczyn tego faktu jest rosnące zużycie energii. Przedstaw sposoby ograniczenia zużycia energii przez Polaków. Podaj inne możliwości ochrony atmosfery przed nadmierną emisją COIndeks dolny 2₂.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Animację 3D można wykorzystać na lekcjach z zakresu podstawowego (dział XIII, Człowiek a środowisko geograficzne) dotyczących np. współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego Ziemi (XIII. 10). Animację można wykorzystać również na lekcjach z zakresu rozszerzonego (dział XVIII, Problemy środowiskowe współczesnego świata) dotyczących np. wyjaśniania powstawania geozagrożeń meteorologicznych i klimatycznych (XVIII. 1).