Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Zależne od płci i wieku różnice w budowie szkieletu człowieka
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Porównasz budowę czaszki u mężczyzny i kobiety.
Scharakteryzujesz różnice w budowie miednicy męskiej i żeńskiej.
Wymienisz i opiszesz cechy typowe dla szkieletu dziecka.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
analiza grafiki interaktywnej;
mapa myśli;
prezentacja;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
arkusze papieru, flamastry.
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Zależne od płci i wieku różnice w budowie szkieletu człowieka”. Prosi uczestników zajęć o rozwiązanie ćwiczenia nr 3 (polegającego na przyporządkowaniu podpisów do odpowiednich ilustracji fragmentów szkieletu) z sekcji „Sprawdź się” na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj”.
Chętni/wybrani uczniowie pozyskują samodzielnie informacje dotyczące antropologii sądowej oraz przykłady wykorzystania cech szkieletu w kryminalistyce do określenia lub identyfikacji ofiary (prawdziwe lub pochodzące z filmów i książek). Przygotowują na ten temat krótką prezentację.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prosi, by uczniowie w parach opracowali mapy myśli związane z tematem. Wybrane pary przedstawiają swoje propozycje, ochotnik zapisuje je na tablicy. Pozostali uczniowie odnoszą się do odnotowanych sugestii, uzupełniając je o swoje pomysły.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Część właściwa lekcji zaczyna się od prezentacji efektów pracy w domu wybranych uczniów. Pozostali uczniowie zadają pytania prezentującym oraz uzupełniają informacje.
Praca z treścią e‑materiału. Uczniowie na podstawie przeczytanego tekstu oraz grafiki interaktywnej układają indywidualnie pytania do treści e‑materiału. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel nagradza najlepiej odpowiadających, np. ocenami z aktywności.
Praca z multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel czyta polecenie nr 1 („Które cechy budowy układu szkieletowego mężczyzny świadczą o lepszym przystosowaniu do dużego wysiłku fizycznego?”) i prosi uczniów, aby w parach wykonali zadanie w oparciu o wskazówki zawarte w e‑materiale.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: 7 i 8 (dotyczące szkieletu noworodka i funkcji ciemiączek), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: „Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się...”.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 2 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:
Grafikę interaktywną można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.