Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Socjalizm utopijny: de Saint‑Simon, Ch. Fourier

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• rekonstruuje poglądy XIX‑wiecznych socjalistów utopijnych;

• dokonuje analizy fragmentu powieści Aldousa Huxleya Nowy wspaniały świat;

• wskaże korzyści i zagrożenia, z jakimi wiąże się tworzenie wspólnot pracowniczych i mieszkaniowych;

• wyjaśnia, czym były falanstery i podaje przykłady ich realizacji.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• mapa myśli;

• film.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z filmami zamieszczonymi w materiale.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel loguje się na platformie i wyświetla na tablicy temat i cele lekcji. Prosi uczniów, by na podstawie wiadomości zdobytych przed lekcją zaproponowali kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Czym jest utopia? Jak brzmi najważniejsza zasada socjalizmu?

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel zapisuje na tablicy hasło związane z tematem zajęć: Socjalizm utopijny Saint–Simona i Fouriera. Uczniowie podają swoje pomysły, a wyznaczony moderator zapisuje je na tablicy w formie mapy myśli/pojęć, której centralnym punktem jest zapisany problem. Po zapisaniu propozycji uczniowie samodzielnie je weryfikują. Następnie nauczyciel uzupełnia wypowiedzi uczniów, jeśli jest to konieczne.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Film edukacyjny”, a następnie odczytuje treść polecenia i ćwiczeń:
   – Na podstawie filmu edukacyjnego i zdobytej podczas lekcji wiedzy wyjaśnij, czym jest socjalizm utopijny.
   – Które z osiągnięć socjalizmu przetrwały do dnia dzisiejszego?
   – Jaka była najważniejsza zasada socjalizmu?
   Uczniowie pracują w parach, analizując treść zadania, dyskutując i zapisując wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

3. Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Film edukacyjny”. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do poleceń:
   – Na podstawie filmu oraz zdobytej wiedzy wyjaśnij, jakie były założenia myśli Saint‑Simona oraz Fouriera.
   – Wyjaśnij, czym były falanstery i podaj przykłady ich realizacji.
   Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel rozdaje uczniom ankietę ewaluacyjną z oceną lekcji, pracy własnej oraz pracy klasy. Udziela im też informacji zwrotnej.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Zastanów się, jakie korzyści i zagrożenia mogą być konsekwencją tworzenia wspólnot mieszkaniowych i pracowniczych.

Materiały pomocnicze:

• de Saint‑Simon C.H., Pisma wybrane, Warszawa 1968.

• Kochan J., Socjalizm, Warszawa 2013.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie mogą wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.