SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: El Niño – mechanizm powstania i skutki.

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa I

Podstawa programowa:

IV. Dynamika procesów hydrologicznych: ruchy wody morskiej, wody podziemne i źródła, ustroje rzeczne, typy jezior.
Uczeń: 1) wyjaśnia mechanizm falowania wód morskich i upwellingu oraz wpływ mechanizmu ENSO na środowisko geograficzne.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• rozpoznaje czynniki kształtujące Oscylację Południową i El Niño (ENSO),

• analizuje zależności między oceanem a atmosferą,

• ocenia, w jaki sposób El Niño wpływa na zagrożenie wybrzeży Ameryki Południowej i Australii.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: dyskusja, pogadanka, praca z mapą anomalii temperatury mórz i oceanów (metoda operatywna), metaplan, animacja interaktywna

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, podręcznik, atlas geograficzny, mapa fizyczna świata, arkusze papieru, chmurki, kółka, owale, prostokąty (do tworzenia metaplanu), taśma samoprzylepna lub klej, guma mocująca, pisaki

Materiały pomocnicze:

• Piskozub J., Klimat a ocean: wczoraj, dziś i jutro, kurs wykładów dla doktorantów 2017/2018 [dostęp online:] www.iopan.gda.pl/%7Episkozub/klimat/Klimat‑wyklad2017‑06.pdf

• Dawydow L.K., Dmitrijewa A.A., Konkina N.G., Hydrologia ogólna, PWN, Warszawa 1979, str. 207–209.

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – uczniowie przypominają rozkład prądów morskich na Pacyfiku związanych z pasatami – krótka dyskusja o zależnościach między atmosferą a oceanami (uczniowie wskazują omawiane prądy morskie na mapie świata).

• Następnie nauczyciel wykorzystując e‑materiał, rozpoczyna dyskusję na temat, czym jest Oscylacja Południowa?

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Następuje krótka pogadanka nauczyciela na temat sytuacji pojawiającej się co kilka lat, w wyniku której słabną pasaty nad środkowym i zachodnim Pacyfikiem – pojawia się El Niño.

• Następnie nauczyciel formułuje problem, który będzie przedmiotem pracy grup – Jaki jest wpływ El Niño na zmiany w środowisku przyrodniczym Ziemi i w działalności człowieka?

• Nauczyciel dzieli klasę na grupy 5‑6 osobowe; każda otrzymuje duży arkusz papieru, chmurkę, kilka kółek i owali, prostokąty do zapisywania wniosków, taśmę samoprzylepną lub klej, pisaki.

• Nauczyciel przypomina klasie, na czym polega praca przy metaplanie (chmurka, owale, kółka, prostokąty będą umieszczone na plakacie; kółka – Jak jest? Opisujemy stan zjawiska bez El Niño; Jak będzie ? Opisujemy stan, który pojawia się w środowisku i działalności człowieka przy El Niño; owale - przyczyny zmian; prostokąty – wnioski ); nauczyciel określa czas na wykonanie zadania (np. 15 minut).

• Uczniowie mają do dyspozycji różne źródła informacji – np. podręcznik, atlas, e‑materiał.

• Po upływie określonego czasu grupy wybierają osoby, które będą prezentowały wnioski – wyniki dyskusji grupy, które zostały zamieszczone na plakacie.

• Nauczyciel w razie potrzeby wspiera uczniów, udziela wyjaśnień.

• Po zakończeniu wszystkich prezentacji wspólne wnioski zostają zapisane do zeszytu.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami - ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału - uczniowie wykonują wybrane przez nauczyciela ćwiczenia z e‑materiału (liczba wykonanych ćwiczeń zależy od tempa pracy grup przy tworzeniu metaplanu).

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, dzielą się swoimi doświadczeniami, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

Praca domowa

• Wykorzystując różne źródła informacji, oceń, czy obecnie wybrzeża Ameryki Południowej i Australii są zagrożone przez El Niño. Uzasadnij swoją odpowiedź.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

• grafikę (animację) można wykorzystać w toku lekcji dotyczącej problemów środowiskowych współczesnego świata (zakres rozszerzony XVIII. 1),

• grafikę (animację) można wykorzystać także w trakcie lekcji o rozmieszczeniu głównych łowisk i o połowach ryb na świecie (zmiany w połowach w czasie występowania omawianego zjawiska) – zakres podstawowy X. 6).