SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Jak powstaje mierzeja?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa

Zakres podstawowy: V. Litosfera: związek budowy wnętrza Ziemi z tektoniką płyt litosfery, procesy wewnętrzne i zewnętrzne kształtujące powierzchnię Ziemi i ich skutki, skały.

Uczeń:

3. charakteryzuje główne procesy zewnętrzne modelujące powierzchnię Ziemi (erozja, transport, akumulacja) oraz skutki rzeźbotwórczej działalności rzek, wiatru, lodowców, lądolodu i mórz oraz wietrzenia.

Kształtowane kompetencje kluczowe

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• opisuje proces powstawania mierzei,

• lokalizuje na mapie Mierzeję Helską, Wiślaną i Kurońską,

• uzasadnia konieczność racjonalnego gospodarowania w strefie brzegowej w kontekście ochrony Mierzei Helskiej i Wiślanej.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody nauczania: obserwacja pośrednia, pogadanka, dyskusja, drzewo decyzyjne, metody operatywne (praca z mapą, z tekstem e‑materiału, z filmem edukacyjnym)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca zbiorowa

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, fotografie (zdjęcie lotnicze) wybrzeża z mierzeją i fotografie klifu, podręcznik, ścienna mapa Polski, atlasy

Materiały pomocnicze

M. Klimaszewski, Geomorfologia, PWN, Warszawa 1981.

J. Kondracki, Geografia fizyczna Polski, PWN, Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel wprowadza uczniów w tematykę zajęć – przedstawia uczniom fotografie klifu i Mierzei Helskiej (może być także zdjęcie lotnicze wybrzeża z mierzeją); następuje przypomnienie wiadomości na temat rzeźbotwórczej działalności morza.

• Pogadanka – czy można zabezpieczyć brzegi przed „niechcianą” działalnością morza?

• Następnie nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel prosi, aby uczniowie zapoznali się z tekstem e‑materiału: Mierzeja czy kosa?

• Uczniowie wyjaśniają różnice między mierzeją i kosą, wskazują na mapie Polski przykłady mierzei i kosy, szukają w atlasie innych przykładów tych form (np. Mierzeja Kurońska).

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 4‑osobowe i prosi ich o zapoznanie się z symulacją interaktywną dotyczącą powstawania mierzei (e‑materiał).

• Zadaniem uczniów jest analiza informacji przedstawionej na symulacji i odpowiedź na pytanie: w jaki sposób powstaje mierzeja?

• Dyskusja na forum klasy – wykorzystanie konkretnego przykładu z e‑materiału, dotyczącego powstawania Mierzei Helskiej; zasugerowanie, że mierzeja może zostać rozmyta przez fale morskie (czy można ją przed tym zabezpieczyć, w jaki sposób?).

• Nauczyciel informuje uczniów o przekopie Mierzei Wiślanej, wskazuje działania związane z przekopem korzystająć z filmu zamieszczonego w internecie.

• Nauczyciel dzieli uczniów na większe, 6‑osobowe grupy, w istniejących grupach uczniowie otrzymują arkusze papieru i pisaki – ich zadaniem jest narysowanie drzewa decyzyjnego i odpowiedź na problem: Czy należało przekopywać Mierzeję Wiślaną?

• Uczniowie analizują sytuację, rozważają warianty rozwiązania, negatywne i pozytywne skutki każdego z rozwiązań.

• W końcowej fazie pracy wyciągają wnioski – podejmują decyzje, które wynikają z analizy problemu.

• Przedstawiciele grup prezentują drzewa decyzyjne na forum klasy – możliwa dyskusja po wszystkich prezentacjach, analiza wniosków wynikających z pracy grup.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wybrane przez nauczyciela ćwiczenia zawarte w e‑materiale.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami – co było dla nich łatwe, trudne, ciekawe.

Praca domowa

• Uzasadnij, dlaczego mierzeje są szczególnie atrakcyjne pod względem turystycznym.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

• Symulację interaktywną można wykorzystać podczas lekcji z zakresu rozszerzonego dotyczącej zróżnicowania rzeźby pobrzeża Bałtyku i genezy wybrzeża niskiego i wysokiego (zakres rozszerzony XIII.7).

• Symulację interaktywną można wykorzystać na lekcji z zakresu podstawowego dotyczącej cech i stanu środowiska przyrodniczego Bałtyku (dział XVI. 1), a także podczas lekcji powtórzeniowej z działu V (Litosfera) – zakres podstawowy.