Dla nauczyciela
Autor: Jarosław Dyrda
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Przywileje szlacheckie a prawa człowieka
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony.
Podstawa programowa:
zakres rozszerzony
XII. Prawa człowieka i ich ochrona międzynarodowa.
Uczeń:
1) przedstawia ideę oraz historyczny rozwój praw człowieka; rozróżnia generacje praw człowieka, stosując pojęcia praw negatywnych i pozytywnych oraz wskazując na inny stopień ich ochrony.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne:
Uczeń:
prezentuje ideę i historyczny rozwój praw człowieka;
analizuje przywileje szlacheckie pod kątem praw człowieka;
ocenia znaczenie przywilejów szlacheckich dla rozwoju idei praw człowieka w Polsce.
Strategie nauczania:
kształcenie wyprzedzające (lekcja odwrócona);
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
burza mózgów;
dyskusja;
praca z tekstem źródłowym.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
1. Uczniowie w kilkuosobowych grupach przygotowują materiały dotyczące przywilejów, statutów i konstytucji (notatki, materiały wizualne)
Faza wstępna
1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
2. Krótka dyskusja: Jakie prawa nam przysługują jako ludziom?Chętne/wybrane osoby zapisują propozycje na tablicy.
Faza realizacyjna
1. Omówienie genezy praw człowieka, pokazanie ich historycznych korzeni oraz podstawowych cech: są przyrodzone, powszechne, niezbywalne i nienaruszalne. Praca z grafiką interaktywną.
2. Przeanalizowanie historycznych przykładów realizacji idei praw człowieka:
dekalog;
judaizm i chrześcijaństwo;
Kodeks Hammurabiego;
Wielka Karta Swobód 1215 rok;
Habeas Corpus Act 1679 rok;
ideologia oświecenia (J. Lock, Monteskiusz, J.J. Rousseau, T. Paine);
Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych i konstytucja USA;
Deklaracja praw człowieka i obywatela.
3. Prezentacja generacji praw człowieka. Uczniowie zapoznają się w widgetem w sekcji Przeczytaj i wspólnie omawiają zagadnienie.
4. Praca z prezentacją multimedialną „Historia praw człowieka w Polsce z perspektywy przywilejów szlacheckich”. Uczniowie przedstawią przygotowane materiały do poszczególnych przywilejów, statutów i konstytucji. Odbywa się to w następujący sposób – na ekranie pojawia się slajd z przywilejem, dana grupa uczniów przedstawia swoje notatki i omawia przywilej. Inni uczniowie mogą zadawać im pytania.
5. Po fazie omówienia danego przywileju cała klasa sprawdza notatkę na jego temat w prezentacji, porównując ją ze swoimi zapisami.
6. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.
Faza podsumowująca
1. Wspólne ustalenie praw człowieka wynikających z przywilejów szlacheckich i ich znaczenia dla rozwoju idei praw człowieka w Polsce – burza mózgów.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia interaktywne.
Materiały pomocnicze:
Deklaracja praw człowieka i obywatela z 26 sierpnia 1789 roku.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Prezentacja multimedialna może być wykorzystana przez uczniów do przygotowania się do lekcji powtórzeniowej lub przygotowania własnej prezentacji lub filmu o przywilejach szlacheckich w Polsce.