Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Przywileje szlacheckie a prawa człowieka

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony.

Podstawa programowa:

zakres rozszerzony

XII. Prawa człowieka i ich ochrona międzynarodowa.

Uczeń:

1) przedstawia ideę oraz historyczny rozwój praw człowieka; rozróżnia generacje praw człowieka, stosując pojęcia praw negatywnych i pozytywnych oraz wskazując na inny stopień ich ochrony.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• prezentuje ideę i historyczny rozwój praw człowieka;

• analizuje przywileje szlacheckie pod kątem praw człowieka;

• ocenia znaczenie przywilejów szlacheckich dla rozwoju idei praw człowieka w Polsce.

Strategie nauczania:

• kształcenie wyprzedzające (lekcja odwrócona);

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• burza mózgów;

• dyskusja;

• praca z tekstem źródłowym.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Przed lekcją

1. Uczniowie w kilkuosobowych grupach przygotowują materiały dotyczące przywilejów, statutów i konstytucji (notatki, materiały wizualne)

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Krótka dyskusja: Jakie prawa nam przysługują jako ludziom?Chętne/wybrane osoby zapisują propozycje na tablicy.

Faza realizacyjna

1. Omówienie genezy praw człowieka, pokazanie ich historycznych korzeni oraz podstawowych cech: są przyrodzone, powszechne, niezbywalne i nienaruszalne. Praca z grafiką interaktywną.

2. Przeanalizowanie historycznych przykładów realizacji idei praw człowieka:

• dekalog;

• judaizm i chrześcijaństwo;

• Kodeks Hammurabiego;

• Wielka Karta Swobód 1215 rok;

• Habeas Corpus Act 1679 rok;

• ideologia oświecenia (J. Lock, Monteskiusz, J.J. Rousseau, T. Paine);

• Deklaracja niepodległości Stanów Zjednoczonych i konstytucja USA;

• Deklaracja praw człowieka i obywatela.

3. Prezentacja generacji praw człowieka. Uczniowie zapoznają się w widgetem w sekcji Przeczytaj i wspólnie omawiają zagadnienie.

4. Praca z prezentacją multimedialną „Historia praw człowieka w Polsce z perspektywy przywilejów szlacheckich”. Uczniowie przedstawią przygotowane materiały do poszczególnych przywilejów, statutów i konstytucji. Odbywa się to w następujący sposób – na ekranie pojawia się slajd z przywilejem, dana grupa uczniów przedstawia swoje notatki i omawia przywilej. Inni uczniowie mogą zadawać im pytania.

5. Po fazie omówienia danego przywileju cała klasa sprawdza notatkę na jego temat w prezentacji, porównując ją ze swoimi zapisami.

6. Uczniowie wykonują ćwiczenia interaktywne wskazane przez nauczyciela. Wspólne omówienie odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Wspólne ustalenie praw człowieka wynikających z przywilejów szlacheckich i ich znaczenia dla rozwoju idei praw człowieka w Polsce – burza mózgów.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia interaktywne.

Materiały pomocnicze:

Deklaracja praw człowieka i obywatela z 26 sierpnia 1789 roku.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Prezentacja multimedialna może być wykorzystana przez uczniów do przygotowania się do lekcji powtórzeniowej lub przygotowania własnej prezentacji lub filmu o przywilejach szlacheckich w Polsce.