Dla nauczyciela
Autor: Jerzy Lechnio
Przedmiot: geografia
Temat: Analiza danych z użyciem narzędzi GIS
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
I. Metody badań geograficznych i technologie geoinformacyjne: wywiady, badania ankietowe, analiza źródeł kartograficznych, wykorzystanie technologii informacyjno‑komunikacyjnych i geoinformacyjnych do pozyskania, tworzenia zbiorów, analizy i prezentacji danych przestrzennych. Uczeń:
3) stosuje wybrane metody kartograficzne do prezentacji cech ilościowych i jakościowych środowiska geograficznego i ich analizy z użyciem narzędzi GIS.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne. Uczeń:
definiuje podstawowe pojęcia z zakresu GIS,
posługuje się programem QGIS,
wykonuje analizy z wykorzystaniem narzędzi geoprzetwarzania.
Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa
Metody i techniki nauczania: blended learning, IBSE
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach/grupach
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, oprogramowanie QGIS, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze (dla nauczyciela)
Gotlib D., Iwaniak A., Olszewski R., GIS – Obszary zastosowań, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Magnuszewski A., GIS w geografii fizycznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999.
Urbański J., GIS w badaniach przyrodniczych, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2008.
Werner P., Wprowadzenie do systemów informacji geograficznej, wyd. II, Wydawnictwo Jark, Warszawa 2004.
Szczepanek R., Systemy informacji przestrzennej z QGIS, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2017.
Iwańczak B., QGis. Tworzenie i analiza map, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2016.
Zasoby internetowe dotyczące tematyki GIS
Baza wiedzy. Dane do pobrania, gis‑support.pl [dostęp online: 27.05.2020].
Wykład z przedmiotu SIT, izdebski.edu.pl [dostęp online: 27.05.2020].
Materiały ćwiczeniowe w języku angielskim z zakresu QGIS, qgis.org [dostęp online: 27.05.2020].
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).
Przedstawienie celów lekcji.
Krótkie omówienie (przypomnienie) i wprowadzenie w tematykę GIS oraz zaplanowanych ćwiczeń.
Przygotowanie niezbędnych danych.
Faza realizacyjna
Postawienie problemu badawczego związanego z wykonaniem ćwiczeń z e‑materiału.
Omówienie i praktyczne zapoznanie się z interfejsem QGIS.
Omówienie i prezentacja danych i narzędzi geoprzetwarzania według schematu w e‑materiale.
Zadaniem uczniów jest wykonanie poleceń z wykorzystaniem instrukcji z grafiki interaktywnej i e‑materiału. Nauczyciel udziela niezbędnych wyjaśnień.
Kilkuminutowa dyskusja. Uczniowie omawiają funkcjonalność stosowanych narzędzi, nauczyciel moderuje tok wypowiedzi.
Podsumowanie mające na celu wskazania korzyści i zalet wykorzystania narzędzi GIS w analizach danych geograficznych, ewentualne wykorzystanie grafiki interaktywnej i e‑materiału; nauczyciel może wykorzystać opracowaną przez siebie prezentację multimedialną.
Faza podsumowująca
Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez wykonanie ćwiczeń z części „Sprawdź się”.
Ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa:
W formie notatki sporządź instrukcję przeprowadzenia zadania buforowania w wybranym przez siebie oprogramowaniu GIS.
Wskazówki metodyczne: sprawdzenie na przykładach poszczególnych funkcjonalności programu QGIS może odbywać się w grupach (np. jedna grupa sprawdza np. funkcję buforowanie, druga grupa sprawdza opcję przycinanie).