Dla nauczyciela
Autor: Dorota Czarny
Przedmiot: Historia
Temat: Rządy szlacheckie
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
zakres podstawowy
XII. Polska w XIV – XV w.
Uczeń:
2) charakteryzuje rozwój monarchii stanowej w Polsce, uwzględniając strukturę społeczeństwa polskiego w późnym średniowieczu i rozwój przywilejów szlacheckich;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, czym różnił się sejm z XV – XVI w. od dzisiejszego polskiego sejmu.
przytacza kilka zasad sejmowania w dawnej Rzeczypospolitej.
ocenia pozycję króla w ówczesnym systemie władzy.
Strategie nauczania:
lekcja odwrócona
Metody i techniki nauczania:
mapa mentalna
dyskusja
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych
pogadanka
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
Tydzień przed lekcją nauczyciel tworzy trzy grupy 4‑5 osobowe (w zależności od liczebności klasy może być więcej), które wybierają spośród siebie lidera.
Grupa 1 opracowuje – Sejm walny (kto w nim uczestniczył, gdzie się one odbywały, uchwalone najważniejsze konstytucje, rodzaje sejmu)
Grupa 2 przygotowuje – Zasadę reprezentacji na sejmikach i przywileje „braci sejmującej”
Grupa 3 przedstawia – Osoby wchodzące w skład rady królewskiej i znaczenie oraz rola władzy królewskiej.
Uczniowie mogą wykorzystać w tym celu zasoby e‑materiału oraz inne źródła informacji. Sposób prezentacji jest dowolny: multimedialny, w formie plakatu, mapy mentalnej itp.
Faza wstępna
Nauczyciel przedstawia uczniom cel lekcji: Na dzisiejszej lekcji dowiemy się, kto rządził w Polsce w XIV – XV w.
Nauczyciel prosi, aby uczniowie, którzy nie biorą udziału w prezentacji, w parach lub indywidualnie na kartkach odpowiedzieli na pytania:
Jakie były zasady sejmowania w dawnej Rzeczypospolitej?
Jaką rolę pełnili reprezentanci szlachty z poszczególnych części Polski?
Jakie były przywileje polityczne?
Jaka była pozycja króla w ówczesnym systemie władzy?
Faza realizacyjna
Nauczyciel prosi poszczególne grupy, aby przygotowały się do prezentacji.
Uczniowie przedstawiają przygotowane przez siebie tematy.
Nauczyciel wyznacza czas dla każdej z grup na prezentację: 8‑9 min.
Po wszystkich prezentacjach nauczyciel prosi, aby osoby, które nie brały w nich udziału, na tablicy (narysowana jest mapa mentalna) wypisały swoje spostrzeżenia.
Uczniowie uzasadniają i uzupełniają swoje wypowiedzi, w razie konieczności nauczyciel koryguje odpowiedzi uczniów – dyskusja.
Nauczyciel poleca, aby uczniowie przeanalizowali schemat, a następnie wspólnie z uczniami omawia polecenie 1.
Faza podsumowująca
Jako podsumowanie dzisiejszej lekcji uczniowie mają wykonać wskazane przez nauczyciela ćwiczenia i poprawnie odpowiedzieć na pytania. Po wykonaniu ćwiczeń wspólnie z prowadzącym omawiają odpowiedzi.
Osoby, które przygotowały prezentacje na lekcję, zostają ocenione.
Nauczyciel omawia mocne i słabe strony pracy całego zespołu klasowego.
Praca domowa:
Wykonanie pozostałych ćwiczeń lub wybranych przez nauczyciela.
Uczniowie mają za zadanie wykonać polecenie 2 z zasobów multimedium: Kto – król, szlachta czy senatorowie – odgrywał najważniejszą rolę podczas podejmowania uchwał w XV w.?
Materiały pomocnicze:
Bardach J., Początki sejmu, [w:] Historia sejmu polskiego, Do schyłku szlacheckiej Rzeczypospolitej, t. 1, red. J. Michalski, Warszawa 1984.
Konopczyński W., Chronologia sejmów polskich 1493–1793, Kraków 1948.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać schemat jako wprowadzenie do lekcji.