Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Wielowymiarowy wskaźnik ubóstwa (MPI).

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa II

VII. Podział polityczny i zróżnicowanie poziomu rozwoju społeczno‑gospodarczego świata: mapa podziału politycznego, system kolonialny i jego rozpad, procesy integracyjne i dezintegracyjne na świecie, konflikty zbrojne i terroryzm, podstawowe wskaźniki rozwoju.

Uczeń:

7) analizuje zróżnicowanie przestrzenne państw świata według wskaźników rozwoju – PKB na jednego mieszkańca, Wskaźnika Rozwoju Społecznego (HDI), Wskaźnika Ubóstwa Społecznego (HPI).

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest wskaźnik MPI i charakteryzuje jego składowe,

• wyjaśnia związek między MPI a historycznym HPI,

• porównuje państwa pod względem wartości wskaźnika MPI.

Strategie: konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach (lub grupach), praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub/i tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy, ścienna mapa polityczna świata

• Wrona J., Słownik geografii społeczno‑ekonomicznej, Wydawnictwo Prac Naukowych UNIVERSITAS, Kraków 2012.

Dane statystyczne:

• ophi.org.uk/wp‑content/uploads/G‑MPI_2018_2ed_web.pdf

• hdr.undp.org/sites/default/files/mpi_2019_publication.pdf

• opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/11810/Global‑MPI‑2014‑Brief.pdf?sequence=1

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).

• Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat PKB i HDI.

• Przedstawienie celów lekcji.

• Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czym jest ubóstwo? Następuje burza mózgów. Uczniowie zgłaszają swoje pomysły i zapisują je w formie mapy myśli na tablicy.

• Nauczyciel kontynuuje dyskusję, zadając pytanie: Jakie znacie wskaźniki, które mogą określać poziom ubóstwa w danym kraju? Chętni uczniowie zgłaszają swoje pomysły. Wymieniają na przykład PKB na mieszkańca, HDI itp.

• W następnej kolejności nauczyciel prowadzi pogadankę na temat HPI. W tym celu wyświetla na tablicy interaktywnej pierwszy podrozdział Przeczytaj pt. Historyczny wskaźnik ubóstwa społecznego (HPI).

• Następnie prosi uczniów o wykonanie Polecenia 1 z części Przeczytaj. Uczniowie mogą wyświetlić je na tabletach (komputerach) lub skorzystać z przedstawionej grafiki na tablicy interaktywnej.

• Następnie nauczyciel przechodzi do omówienia MPI. W tym celu również może korzystać z wyświetlonego na tablicy fragmentu e‑materiału pt. Wielowymiarowy wskaźnik ubóstwa (MPI). Szczególną uwagę zwraca na składowe tego wskaźnika.

• W następnym etapie nauczyciel prosi uczniów o przeanalizowanie mapy przedstawiającej państwa rozwijające się, dla których oblicza się MPI, a także ranking dziesięciu państw o największym MPI. Uczniowie pracują w grupach, analizując grafiki wyświetlane na tabletach (komputerach).

• W przypadku zajęć w pracowni komputerowej nauczyciel może zlecić uczniom znalezienie najnowszych danych dotyczących wartości MPI na świecie i stworzenie (na przykład w programie QGIS) kartogramu z aktualnymi danymi (nowszymi niż w zestawieniu za 2018 rok). Kartogramy można wydrukować i wkleić do zeszytów. Jeżeli nie ma takiej możliwości, wówczas uczniowie wyświetlają na tabletach grafikę interaktywną. Analizują i dyskutują w parach odpowiedzi na polecenie do tego multimedium bazowego.

• Po zakończonej dyskusji nauczyciel wyznacza osoby, które zgłaszają swoje pomysły (w ramach odpowiedzi na polecenie).

• W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy wybrane zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie rozwiązują je.

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań: Czym jest MPI, jakie przyjmuje wartości i które płaszczyzny ubóstwa bierze pod uwagę?, Jaki jest związek między MPI a HPI?, Które kraje odznaczają się największym poziomem ubóstwa?.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

• Przeczytaj artykuł: Sutkowska N., Kandefer K., Problem ubóstwa w krajach Unii Europejskiej, Zeszyty Naukowe UW MSC, 2013.

• Na podstawie artykułu określ zależność między  poziomem dochodu per capita a zakresem biedy absolutnej w krajach Unii Europejskiej.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended‑learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Nauczyciel może wyświetlić grafikę interaktywną na tablicy interaktywnej lub poprosić uczniów o zapoznanie się z nią na tabletach (lub komputerach). Może być ona wyświetlona nie tylko w fazie realizacyjnej lekcji, ale również w fazie podsumowującej. Mapę znajdującą się w multimedium można zastosować na innych  lekcjach dotyczących poziomu rozwoju na świecie.