SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Problemy państw o różnej strukturze etnicznej

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa

VIII. Zróżnicowanie struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych: struktury językowe i wykształcenia, kulturowe postrzeganie przestrzeni, zwartość socjoetniczna, fazy urbanizacji, procesy metropolizacji, typy fizjonomiczne i funkcje miast, formy zespołów miejskich.

Uczeń:

4) dyskutuje na temat problemów państw o różnej strukturze etnicznej (zwartości socjoetnicznej).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, czym jest struktura etniczna i zwartość socjoetniczna państwa,

• omawia szanse i zagrożenia państw o zróżnicowanej strukturze etnicznej,

• podaje przykłady działań zmierzających do zniwelowania problemów etnicznych.

Strategie nauczania: konstruktywizm, konektywizm

Metody nauczania: dyskusja, pogadanka, drzewo decyzyjne, metody operatywne (praca z filmem edukacyjnym i blokiem tekstowym e‑materiału)

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, mapa polityczna świata

Materiały pomocnicze

GUS, Struktura narodowo‑etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski – NSP 2011, GUS, Warszawa 2015.

Jagielski A., Geografia ludności, PWN, Warszawa 1978.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Wprowadzenie do tematyki zajęć. Uczniowie wyjaśniają, jak rozumieją pojęcie struktury etnicznej, odpowiadają na pytanie, czy Polska jest krajem zróżnicowanym etnicznie, wyjasniają, czy zróżnicowanie etniczne Polski było w przeszłości inne niż obecnie.

• Następnie nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Uczniowie na podstawie tekstu e‑materiału wyjaśniają i porównują terminy: mniejszości narodowe i mniejszości etniczne, struktura etniczna, zwartość socjoetniczna. Uczniowie podają przykłady tych mniejszości.

• Uczniowie dokonują analizy mapy zawartej w e‑materiale; na jej podstawie wyróżniają kraje o wysokim i niskim stopniu zwartości socjoetnicznej. Formułują zależność między zróżnicowaniem struktury narodowościowej i etnicznej a zwartością socjoetniczną.

• Następnie wskazują na mapie politycznej świata przykłady krajów, które posiadają dużo mniejszości narodowych i etnicznych (kraje wielonarodowe, o niskiej zwartości socjoetnicznej). Wskazują także kraje homogeniczne (o wysokim stopniu zwartości socjoetnicznej).

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy – uczniowie w grupach wykonują polecenie 1. zawarte w części „Przeczytaj” e‑materiału. Krótka dyskusja dotycząca odpowiedzi na polecenie.

• Następnie uczniowie w grupach otrzymują arkusze papieru i pisaki oraz polecenie opracowania drzewa decyzyjnego do problemu: Czy lepiej mieszkać w kraju o niskiej czy wysokiej zwartości socjoetnicznej?

• Uczniowie, wykorzystując tekst e‑materiału (m.in. przykłady zalet i zagrożeń związanych ze zróżnicowaną strukturą socjoetniczną) oraz film edukacyjny (e‑materiał), opracowują drzewa decyzyjne – przedstawiają możliwości rozwiązania, szukają pozytywnych i negatywnych skutków każdego z wariantów rozwiązania, wyciągają wnioski.

• Po upływie określonego czasu następuje prezentacja drzew decyzyjnych.

• Dyskusja dotycząca wniosków wynikających z tych prezentacji – nauczyciel kieruje dyskusją, rozszerzając ją o przykłady działań zmierzających do niwelowania problemów etnicznych w krajach o niskiej zwartości socjoetnicznej.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału.

• Uczniowie omawiają ćwiczenia, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami: oceniają, co było dla nich podczas lekcji trudne, ciekawe, gdzie mogą zastosować zdobytą na lekcji wiedzę.

Praca domowa

• Scharakteryzuj zróżnicowanie narodowościowe i etniczne województwa, w którym mieszkasz. Czy to zróżnicowanie może rodzić jakieś problemy? Jakie? W jaki sposób można je rozwiązać? Jakie ma zalety?

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Film edukacyjny można wykorzystać w trakcie lekcji dotyczącej kręgów kulturowych świata (zakres podstawowy: VIII. 11) oraz na lekcji powtórzeniowej z działu VIII. (zakres rozszerzony). Może zostać wykorzystany przez ucznia do samodzielnego pogłębiania wiedzy.