Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.3.11.1

Imię i nazwisko autora: Beata Mamica

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Weniger Stress im Alltag / Mniej stresu na co dzień

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa III, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji: Umiejętność przekazywania informacji i wypowiadania się na temat stresu i jego znaczenia w życiu człowieka.

Cele szczegółowe lekcji:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
11) zdrowie (np. tryb życia, samopoczucie, choroby, ich objawy i leczenie, niepełnosprawność, uzależnienia, pierwsza pomoc w nagłych wypadkach);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
4) znajduje w tekście określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
11) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę; podtrzymuje rozmowę w przypadku trudności w jej przebiegu (np. prosi o wyjaśnienie, powtórzenie, sprecyzowanie; upewnia się, że rozmówca zrozumiał jego wypowiedź);
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
15) dostosowuje styl wypowiedzi do sytuacji.
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
4) przedstawia publicznie w języku obcym wcześniej przygotowany materiał, np. prezentację, film.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się.

Cele operacyjne – zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3–6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART

Uczeń:

  • dowie się, czym jest pozytywny, a czym negatywny stres;

  • pozna reakcje organizmu na stres;

  • wypowie się na temat źródeł i sposobów radzenia sobie ze stresem.

Cele motywacyjne:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość decydowania o swojej gotowości do mówienia;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • sam decyduje, jak rozwiązać problem i udzielić wyjaśnień;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik do zapamiętywania nowych wyrazów i ich znaczeń – używanie obrazu i dźwięku obok słów (używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych, wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych, odtwarzanie dźwięków z pamięci, porównywanie dźwięków z naszego języka do dźwięków języka, którego się uczymy);

strategie kognitywne:

  • stosowanie technik generatywnych do uświadamiania sobie struktury języka – zadawanie pytań, robienie notatek, powtarzanie zdań na głos;

  • stosowanie technik strukturalnych – wybierania najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczenia wyrazów i struktur w tekstach słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu poprzez np. tworzenie nowych słów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

strategie społeczne:

  • zadawanie pytań osobom o oczekiwanych większych umiejętnościach językowych (prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów),

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego).

Metody i formy pracy:

  • podejście komunikacyjne;

  • podejście humanistyczne;

  • podająca: pogadanka, praca z tekstem, praca z katalogiem interaktywnym;

  • aktywizująca: burza mózgów, mapa pojęć;

  • kognitywna: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • praca w grupach,

  • plenum.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (katalog interaktywny),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych,

  • kartki z ankietą,

  • kartki z pytaniami do losowania,

  • kartki z hasłami do losowania,

  • lista haseł do wyświetlenia.

PRZEBIEG LEKCJI:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel rozpoczyna lekcję od przeprowadzenia wśród uczniów krótkiej anonimowej ankiety dotyczącej stresu. W tym celu rozdaje uczniom karteczki z trzema pytaniami i gotowymi odpowiedziami. Uczniowie zaznaczają wybraną odpowiedź, a następnie wrzucają karteczki do pojemnika. Przykładowe pytania:

  1. Wie oft bist du gestresst? (oft, manchmal, selten, nie)

  2. Wie findest du den Stress? (negativ, positiv, manchmal negativ und manchmal positiv)

  3. Wann oder warum sind Jugendliche am meisten gestresst? (in der Prüfungszeit, unter Gleichaltrigen, wegen gesundheitlicher Probleme, wenn sie soziale Medien nutzen, wegen familiären Konflikte, wegen der Zukunftsängste, es gibt andere Ursachen dafür)

  • Nauczyciel wybiera uczniów, którzy podsumują wyniki ankiety. W tym celu zapisuje na tablicy potrzebne wyrażenia: Die meisten/viele/nicht viele/... Schüler und Schülerinnen sind ... gestresst. Die meisten/viele/nicht viele/... Schüler und Schülerinnen finden Stress ... . Die meisten/viele/nicht viele/... Schüler und Schülerinnen denken, dass ...

  • Nauczyciel zapisuje na tablicy temat lekcji, a następnie prosi uczniów o zapoznanie się z informacją na temat stresu, jego rodzajów i roli w życiu człowieka.

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat stresu. Zapisuje na tablicy hasło główne: Umgang mit Stress, a następnie pyta uczniów: Was versteht ihr darunter? Nauczyciel zadaje także pytania pomocnicze, np. Wie kann Stress sein? Was sind die Ursachen für Stress? Welche Auswirkungen kann Stress haben? Wie kann man Stress bewältigen? oraz zapisuje je w postaci krótkich haseł do mapy pojęć: Umgang mit Stress – Mermale (np. positiv, negativ, schädlich, belastend) – Ursachen (np. die persönliche Einstellung, Stresssituationen, äußere Faktoren) – Auswirkungen (np. Krankheiten, Angst, Rückzug) – Stressbewältigung (np. Therapie, Entspannungstechniken, Aktivitäten) Uczniowie wypowiadają się na forum klasy.

  • Uczniowie zapoznają się z tekstem w części Przeczytaj – ulotką informacyjną na temat konferencji dotyczącej stresu. W razie konieczności korzystają z dodatkowej pomocy, np. wyrazów i zwrotów w słowniczku.

  • Uczniowie sprawdzają indywidualnie stopień zrozumienia treści tekstu, wykorzystując do tego Übung 1‑2 w części Przeczytaj. Uczniowie określają, które wypowiedzi są zgodne z treścią tekstu, a które fałszywe, uzupełniają odpowiedzi na pytania do tekstu, wykonują polecenia do tekstu.

  • Nauczyciel prosi uczniów o napisanie na osobnych kartkach odpowiedzi na pytanie zawarte w Übung 3 w części Przeczytaj. Następnie zbiera kartki, tasuje je i rozdaje uczniom. Uczniowie zapoznają się z pisemną wypowiedzią koleżanki/kolegi. Wybrani uczniowie odczytują odpowiedź na forum klasy.

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z tytułem oraz ze zdjęciami katalogu interaktywnego oraz o podanie kolejno skojarzeń do zdjęć, które nasuwają się w związku z realizowanym tematem. Uczniowie mogą wykorzystać słownictwo z zapisanej na początku lekcji mapy pojęć. Uczniowie wypowiadają się na forum klasy.

  • Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup. Każda grupa losuje 2 pytania spośród zagadnień prezentowanych na poszczególnych slajdach. Jej zadaniem jest zapoznanie się z informacjami w katalogu oraz przygotowanie krótkiej odpowiedzi na te pytania. Przedstawiciele grup prezentują pytania i odpowiedzi na forum klasy.

  • Uczniowie zapoznają się z treścią całego katalogu, a następnie dobierają się w pary. Uczniowie sprawdzają stopień zrozumienia treści katalogu najpierw samodzielnie, wykorzystując do tego Übung 1‑3 w części Katalog interaktywny, a następnie porównują swoje rozwiązania rozwiązaniami kolegi/koleżanki. Uczniowie uzupełniają wypowiedzi, przyporządkowują definicje do poszczególnych pojęć, zaznaczają, które informacje są zgodne z treścią katalogu.

  • Nauczyciel pyta: Welche Informationen könntet ihr in der Mindmap ergänzen? Was möchtet ihr anhand des Katalogs hinzufügen? Welche Informationen sind neu und wurden von euch nicht berücksichtigt? Uczniowie podają przykłady informacji, którymi można uzupełnić mapę, a nauczyciel zapisuje je na tablicy.

c) Faza podsumowująca

  • Nauczyciel wyświetla na tablicy zestaw haseł do tematu, które zostały uwzględnione w katalogu, np. gestresst, nützlich sein, die Einstellung zu etwas, die Ursache für etwas sein, sich auf etwas oder jemanden auswirken, Stress bewältigen, itd. Uczniowie losują hasło nadrzędne, np. Stress – Definition, Stress – die Ursachen, Stress – die Folgen, Stress – die Bewältigungsstrategien, a następnie - wykorzystując wyświetlone wyrazy i zwroty - formułują 1‑2 zdania na wylosowany temat.

Praca domowa

Uczniowie przygotowują wypowiedź pisemną na temat sytuacji, w których odczuwają stres oraz wykorzystywanych przez siebie sposobach radzenia sobie ze stresem (Aufgabe 8 w części Sprawdź się).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania Katalogu interaktywnego

  • Przed lekcją: uczniowie przygotowują fiszki z wyrazami i zwrotami do tematu Um den Stress herum. 

  • W trakcie lekcji: na podstawie treści katalogu i pytań w nim zawartych uczniowie przygotowują wywiad z psychologiem/terapeutą na temat sposobów radzenia sobie ze stresem w życiu codziennym.

  • Po lekcji: uczniowie przygotowują poradnik w formie notatki wizualnej na temat sposobów radzenia sobie ze stresem w szkole. Uczniowie rozszerzają katalog dodatkowymi informacjami do zaproponowanych przez siebie zagadnień.

Słownik