Autorka: Paulina Wierzbińska

Temat: Wieś i wiejskość: między stereotypem a rzeczywistością

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

I. Człowiek w społeczeństwie.

Uczeń:

6) analizuje poznawcze przyczyny stosowania stereotypów i związane z tym niebezpieczeństwa.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje poznawczą funkcję stereotypizacji i jej negatywne konsekwencje w relacjach międzyludzkich;

• wiąże postawy oparte na stereotypach z negatywnymi zjawiskami społecznymi;

• analizuje pytania sondażowe do badania stereotypów wybranych grup społecznych i odpowiedzi respondentów.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją

Uczniowie szukają w mediach i zasobach internetu (również posiłkując się portalami społecznościowymi) opinii na temat mieszkańców wsi.

Faza wstępna

1. Burza mózgów moderowana przez nauczyciela. Uczniowie na podstawie zgromadzonych materiałów tworzą obraz polskiej wsi i jej mieszkańców funkcjonujący w świadomości Polaków. Swoje pomysły zapisują na tablicy, a po fazie twórczej następuje wspólna weryfikacja propozycji. Mogą też podzielić je na pozytywne i negatywne oraz ze względu na źródła opinii znalezionych przed zajęciami.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej (lub za pomocą rzutnika) pytanie sondażowe z sekcji „Badanie 1”. Uczniowie na telefonach komórkowych lub tabletach logują się do systemu, dołączają do lekcji i przystępują do odpowiedzi na zadane pytanie. Nauczyciel, korzystając ze swojego panelu użytkownika, wyświetla zestawienie odpowiedzi uczniów. Chętne osoby mogą uzasadnić swój wybór.

2. Podział klasy na grupy. Każdy zespół rozważa problemy przedstawione w ćwiczeniu 2 w sekcji „Badanie 1”. Następnie reprezentanci grup pokazują efekty swojej pracy, które są wspólnie dyskutowane przez wszystkich.

3. Zespół klasowy zapoznaje się z audiobookiem „Ze wsi do miasta”. Uczniowie robią notatki, a następnie porównują stworzony na początku lekcji obraz wsi z opinią dr R. Śpiewak. Podczas dyskusji wskazują różnice i przykłady stereotypowego myślenia autorów opinii wyszukanych przed zajęciami.

4. Praca z filmem. Uczniowie zapoznają się z materiałem i w trakcie dyskusji zastanawiają się, jakie jest ich postrzeganie świata i czy często ulegają stereotypom. Każda wypowiedź powinna być uzasadniona.

5. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia na temat stereotypów dołączone do filmu. Wspólne omówienie odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Uczniowie ponownie odpowiadają na pytanie sondażowe zadane na wcześniejszym etapie zajęć (w sekcji „Badanie 2”). Wyniki są wyświetlone na tablicy interaktywnej.

2. Podział na grupy. Każda z nich wykonuje ćwiczenie 2 w sekcji „Badanie 2”. Uczniowie porównują wyniki sondażu przeprowadzonego przez CBOS oraz wyniki badań przeprowadzonych w klasie. Przedstawiciele zespołów prezentują odpowiedzi, które są wspólnie omawiane i porównywane.

3. Na zakończenie zajęć chętne osoby, które zmieniły zdanie podczas obu głosowań, mogą uzasadnić swoje decyzje.

Praca domowa:

Uczniowie analizują materiał źródłowy i wykonują ćwiczenie 1 dołączone do audiobooka.

Materiały pomocnicze:

Walter Lippmann, Opinia publiczna, Kraków 2020.

Przejawy dystansu społecznego wobec innych narodów i religii, „Komunikat z badań CBOS”, Warszawa, styczeń 2007.

Polacy o życiu na wsi, „Komunikat z badań CBOS” nr 15/2015, Warszawa, luty 2015.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie mogą wykorzystać film oraz audiobook do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej na temat stereotypów.