Autor: Anna Juwan

Temat: Różnorodność tkanek zwierzęcych

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przedstawisz podział tkanek ze względu na ich budowę, funkcję, położenie i pochodzenie.

• Rozróżnisz na zdjęciach mikroskopowych i schematach rodzaje tkanek nabłonkowych.

• Wykażesz różnice między różnymi rodzajami tkanki mięśniowej i rozpoznasz je na zdjęciach mikroskopowych i schematach.

• Wykażesz ogromną różnorodność tkanki łącznej.

• Rozpoznasz elementy budowy tkanki nerwowej na preparacie mikroskopowym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• gra dydaktyczna;

• analiza grafiki interaktywnej;

• mapa pojęć;

• rozsypanka.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu;

• rozsypanka (zob. materiały pomocnicze).

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

2. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat tkanek zwierzęcych.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu – mapa pojęć. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Uczniowie, korzystając z wiedzy zdobytej na wcześniejszych zajęciach oraz na podstawie tekstu z sekcji „Przeczytaj” niniejszego e‑materiału, z którym mieli się zapoznać przed lekcją, tworzą mapy pojęć odnoszące się do następujących zagadnień:
   – grupa I i II – tkanka łączna;
   – grupa III i IV – tkanka nerwowa, mięśniowa i nabłonkowa.
   Podczas tworzenia map uczniowie nie mogą korzystać z e‑materiału ani innych źródeł.

Faza realizacyjna:

1. Praca z e‑materiałem. Uczniowie analizują mapę pojęć zamieszczoną w sekcji „Przeczytaj” i weryfikują efekty swojej pracy. Po upływie wyznaczonego czasu wybrani przedstawiciele grup prezentują swoje mapy, opisując krótko cechy każdej z wymienionych tkanek. Nauczyciel uzupełnia brakujące informacje, koryguje błędy.

2. Rozsypanka. Uczniowie dzielą się na czteroosobowe grupy i otrzymują rozsypankę (zob. materiały pomocnicze). Mają za zadanie połączyć zdjęcia przedstawiające tkanki z odpowiednią nazwą. Następnie każdy zespół formułuje trzy wnioski na temat związku budowy wybranych tkanek z ich funkcją. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.

3. Praca z drugim multimedium („Mapa myśli”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Prosi podopiecznych, by pracując w parach, wyjaśnili, co decyduje o podziale leukocytów na granulocyty i agranulocyty. Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

Faza podsumowująca:

1. Praca z multimedium („Gra edukacyjna”). Uczniowie dzielą się na zespoły i rozwiązują pytania quizowe. Nauczyciel wraz z uczniami określa zasady rywalizacji i punktowania dobrych odpowiedzi (np. gra na czas lub na liczbę poprawnych odpowiedzi). Przeprowadzenie gry w klasie. Nauczyciel lub wybrany uczeń dba o prawidłowy przebieg quizu zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami. Nauczyciel ogłasza zwycięską drużynę.

2. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: „Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się...”.

Praca domowa:

1. Wykonaj polecenie nr 2 z sekcji „Gra edukacyjna”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Treści w sekcji „Gra edukacyjna” można wykorzystać jako materiał służący powtórzeniu i utrwaleniu wiedzy uczniów.