Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Szczególne własności wody.

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia - wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.
Zakres podstawowy
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu;
V. Termodynamika. Uczeń:
6) wymienia szczególne własności wody i ich konsekwencje dla życia na Ziemi;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania - wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
4) przeprowadza obliczenia liczbowe posługując się kalkulatorem;
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu;
VI. Termodynamika. Uczeń:
8) wymienia szczególne własności wody i ich konsekwencje dla życia na Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. opisuje budowę cząsteczki wody.

2. wyjaśnia, czym są wiązania wodorowe.

3. zna przebieg zależności gęstości wody od temperatury

4. wyjaśnia, dlaczego jeziora nie zamarzają zimą do dna.

5. wyjaśnia, dlaczego w pobliżu morza jest łagodniejszy klimat niż w głębi lądu.

6. opisuje, jaki wpływ na klimat ma parowanie i skraplanie wody.

7. analizuje zmianę temperatury wody i skał, gdy pobrana zostanie przez nie taka sama ilość energii.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

- wykład informacyjny,
- pokaz multimedialny,
- analiza pomysłów.

Formy zajęć:

- praca w grupach,
- praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

komputer z rzutnikiem lub tablety do dyspozycji każdego ucznia.

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Woda z punktu widzenia mikroświata”, „Dlaczego lód pływa po wodzie?”, „Przemiany fazowe wody”, „Jakie konsekwencje dla życia na Ziemi ma woda?”.

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

- Wprowadzenie zgodnie z treścią we wprowadzeniu.
- Odwołanie do wiedzy uczniów o powszechnym występowaniu wody i jej znaczenia dla życia.

Faza realizacyjna:

- Nauczyciel podaje budowę cząsteczki wody i objaśnia krótko fakt istnienia wiązań wodorowych.

Omawia rozszerzalność cieplną większości substancji i porównuje z rozszerzalnością wody.
- Uczniowie wyciągają wniosek, jak woda zamarza: od góry, czy od dołu.
- Nauczyciel podaje wartość ciepła właściwego wody i dla porównania kilku innych występujących w przyrodzie substancji (piasek, skały).
- Uczniowie obliczają, o ile wzrośnie temperatura wody i skały, gdy $m = 1\,\text{kg}$ każdej z tych substancji pobierze ciepło $Q = 10\,\text{kJ}$. Na tej podstawie uczniowie wyciągają wnioski o wpływie oceanów i mórz na klimat. Nauczyciel wyjaśnia proces parowania i skraplania wody, podając wartość jej ciepła parowania.
- Uczniowie w dyskusji zgłaszają pomysły, jak parowanie i skraplanie wody wpływa na temperaturę otoczenia.
- Uczniowie oglądają grafikę interaktywną, odpowiadają na zadane w niej pytanie i wykonują obliczenia (w tym dodatkowo ćwiczenie 8 z zestawu).

Faza podsumowująca:

Uczniowie zgłaszają pomysły, jak wyglądałaby Ziemia, gdyby własności wody nie różniły się od własności innych substancji i czy możliwe byłoby wtedy życie na Ziemi.

Praca domowa:

W celu utrwalenia wiadomości zdobytych na lekcji: zadania 1‑4 obowiązkowo, do wyboru jedno z zadań 5‑7.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Grafika interaktywna może być wykorzystane przez uczniów po lekcji do powtórzenia i utrwalenia materiału.