SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego na świecie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa:

VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

2) analizuje i wyjaśnia zmiany liczby ludności świata oraz przestrzenne zróżnicowanie wielkości wskaźników: urodzeń, zgonów i przyrostu naturalnego.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• porównuje państwa pod względem współczynnika przyrostu naturalnego,

• wyjaśnia przyczyny występowania wysokich i niskich wartości współczynnika przyrostu naturalnego na świecie,

• proponuje skutki wysokich i niskich wartości współczynnika przyrostu naturalnego w różnych rejonach świata.

Strategie nauczania: konektywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, praca z e‑materiałem, burza mózgów

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

A. Jelonek, M. Soja, Podstawy geografii ludności, IGiGP UJ, Kraków 2013.

D. Jędrzejczyk, Podstawy geografii ludności, Wyd. Akademickie DIALOG, Warszawa 2001.

D.J. Walmsey, G.J. Lewis, Geografia człowieka. Podejścia behawioralne, tłum. E. Nowosielska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.

World Bank, Birth rate, crude (per 1,000 people) (dostęp 23.02.2021).

World Bank, Death rate, crude (per 1,000 people) (dostęp 23.02.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).

• Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie wiadomości na temat zmian liczby ludności na świecie.

• Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

• Nauczyciel rozpoczyna pogadankę na temat różnic w pojęciach przyrostu naturalnego i współczynnika przyrostu naturalnego. W tym celu posiłkuje się fragmentem „Przeczytaj” Przyrost naturalny a współczynnik przyrostu naturalnego.

• W następnym etapie nauczyciel inicjuje dyskusję na temat czynników wpływających na liczbę urodzeń i liczbę zgonów.

• Po tym etapie nauczyciel prosi uczniów, aby w parach wykonali polecenia do grafiki interaktywnej. W tym celu zapewnia im dostęp do tabletów lub komputerów. Po zakończonej pracy chętni uczniowie dzielą się swoimi pomysłami. Rozpoczyna się klasowa dyskusja, nad przebiegiem której czuwa nauczyciel.

• Następnie uczniowie samodzielnie w zeszycie tworzą mapę myśli obrazującą zróżnicowanie przestrzenne współczynnika przyrostu naturalnego na świecie i jego przyczyny. Po zakończonej pracy uczniowie prezentują wyniki swojej pracy na forum klasy. Nauczyciel podsumowuje i weryfikuje przedstawione informacje.

• W kolejnym etapie nauczyciel inicjuje burzę mózgów na temat skutków wysokich i niskich wartości przyrostu naturalnego.

• W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują je.

Faza podsumowująca

• Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań przez nauczyciela i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów.

• Dodatkowo nauczyciel może w celu podsumowania wyświetlić na ekranie grafikę interaktywną.

• Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.

• Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

• Praca pisemna na temat przyczyn i skutków wartości współczynnika przyrostu naturalnego w wybranym przez siebie kraju.

• Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafika interaktywna może posłużyć uczniom w fazie realizacyjnej, a także w fazie podsumowującej lekcji. Może także znaleźć swoje zastosowanie podczas lekcji powtórzeniowej. Może zostać wykorzystana w ramach zróżnicowanych tematycznie lekcji poświęconych przemianom struktur demograficznych (zakres podstawowy: VIII).