Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Buddyzm

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• zna biografię Siddhartha (Buddy);

• dokonuje analizy wybranych fragmentów tekstów Buddy i na ich podstawie określa podstawy buddyzmu;

• rekonstruuje najważniejsze założenia buddyzmu;

• poprawnie posługuje się najważniejszymi pojęciami buddyjskimi w różnych kontekstach.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• nauczanie wyprzedzające.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• drama;

• praca z multimedium.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „Buddyzm”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z biografią Buddy z zakładki „Przeczytaj” i na jej podstawie przygotowanie kolażu/mema/plakatu dotyczącego życia myśliciela.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel przedstawia uczniom temat lekcji i cele zajęć, które wyświetla przy użyciu tablicy interaktywnej lub rzutnika, oraz wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.

2. Dyskusja wprowadzająca. Nauczyciel, za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika, sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, zwracając uwagę na to, kto wykonał zadane ćwiczenie. Jeśli jest taka potrzeba, wybrany uczeń uzasadnia swoje rozwiązanie. Dyskusja.

Faza realizacyjna:

1. Drama. Uczniowie dzielą się na cztery zespoły. Następnie nauczyciel informuje, że w dalszej pracy będą wykorzystywać metodę dramy w odniesieniu do tematu lekcji, ilustrując problemy:
   – grupa 1.: Pierwsza szlachetna prawda o cierpieniu;
   – grupa 2.: Druga szlachetna prawda o przyczynie cierpienia;
   – grupa 3.: Trzecia szlachetna prawda o ustaniu cierpienia;
   – grupa 4.: Czwarta szlachetna prawda o ścieżce prowadzącej do ustania cierpienia.
   Uczniowie mają za zadanie przygotować krótkie scenki z życia codziennego odwołujące się do podanych prawd. Jeden z członków grupy wciela się w rolę Buddy i komentując wydarzenia, tłumaczy pozostałym uczniom podstawy swoich założeń. Nauczyciel wyznacza ramy czasowe na przygotowanie, po którym następuje odegranie wybranych ról. Na koniec następuje podsumowanie przez nauczyciela oraz w razie potrzeby uzupełnienie przedstawianych informacji.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla materiał z sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych”, a następnie czyta polecenie 1.:
   – Opisz, na czym polega prawo uwarunkowania, korzystając z przykładów i doświadczeń z własnego życia.
   Uczniowie przygotowują odpowiedzi indywidualnie, po czym wspólnie z nauczycielem omawiają wyniki pracy. Następnie przechodzą do pracy z poleceniem nr 2:
   – Podzielcie się na dwa zespoły. Grupa pierwsza próbuje obalić działanie prawa uwarunkowania, a grupa druga odpiera te zarzuty, posługując się argumentami z lekcji. Zapiszcie poniżej argumenty, którymi się posługiwały obie drużyny.

Faza podsumowująca:

1. Na zakończenie nauczyciel prosi uczniów, aby samodzielnie poszukali nawiązań do buddyzmu w myśli europejskiej.

2. Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Uczniowie mają za zadanie rozwiązać zadania z sekcji „Sprawdź się”.
   Chętni uczniowie rozwiązują również zadanie 7.

Materiały pomocnicze:

• Stankiewicz P., Stoicyzm i buddyzm zen. Sześć podobieństw i sześć różnic, Edukacja Filozoficzna 54 (2012): 135‑148.

• Sieradzan J., Derrida a buddyzm, „IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych”, 1.XXIII (2011): 171‑213.

• Zapart J. „Buddyzm krytyczny” w wymiarze społecznym, filozoficznym i metodologicznym II., “The Polish Journal of the Arts and Culture” 6 (3/2013), s. 177‑193

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Uczniowie zapoznają się z multimedium w sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych” i przygotowują do niego pytania. Następnie zadają je sobie nawzajem, sprawdzając stopień przyswojenia jego treści.