Autorka: Anna Rabiega

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Wzory kultury według koncepcji Ruth Benedict

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

II. Różnorodność kulturowa.

Uczeń:

12) wyjaśnia kwestię deformacji w postrzeganiu innych kultur na podstawie literatury (np. fragmentów pracy W pogoni za wyobrażeniami. Próba interpretacji polskiej literatury podróżniczej poświęconej Ameryce Łacińskiej Marcina F. Gawryckiego lub fragmentów pracy Wizerunek obcego. Kultury afrykańskie w relacjach Henryka Sienkiewicza, Mariana Brandysa i Marcina Kydryńskiego Haliny Witek).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia pojęcia „antropologia”, „kultura”, „etnocentryzm”, „holizm kulturowy”;

• charakteryzuje dionizyjskie i apollińskie typy kultur;

• rozważa aktualność przemyśleń Ruth Benedict dla analizy współczesnych zjawisk społecznych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• dyskusja;

• burza mózgów;

• analiza materiałów źródłowych;

• rozwiązywanie ćwiczeń interaktywnych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Burza mózgów. Nauczyciel zapisuje na tablicy trzy określenia: etnocentryzm, dyfuzja kulturowa, kultura w znaczeniu opisowym/wartościującym. Uczniowie wspólnie zastanawiają się nad znaczeniem każdego z nich, nauczyciel zapisuje przy każdym określeniu wymyślone przez uczniów hasła i skojarzenia, które mogą pomóc w wyjaśnieniu pojęć. Chętni/wybrani uczniowie formułują definicje.

2. Dyskusja. Czy wymienione zjawiska obecne są w naszym codziennym życiu? Uczniowie podają przykłady przejawów wymienionych zjawisk.

3. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie zapoznają się z pytaniami do audiobooka. Następnie słuchają nagrania i notują odpowiedzi. Po wysłuchaniu nagrania chętni/wybrani uczniowie podają swoje odpowiedzi. W razie potrzeby nagrania można wysłuchać dwukrotnie.

2. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia interaktywne. Chętni/wybrani uczniowie przedstawiają swoje rozwiązania, pozostali weryfikują ich poprawność.

Faza podsumowująca

1. Dyskusja. Czy przesłanie Wzorów kultury jest wciąż aktualne prawie sto lat po pierwszym wydaniu? Chętne/wybrane osoby przedstawiają wnioski.

Praca domowa:

Etnocentryzm – ślepota współczesnych społeczeństw. Rozważ prawdziwość twierdzenia, uwzględniając przykłady z życia (programy informacyjne, artykuły prasowe), literatury i kinematografii.

Materiały pomocnicze:

Ruth Benedict, Wzory kultury, artefakt.arnev.net.

Michał Buchowski, O niebezpiecznym użyciu pojęcia kultura: przykład „kultury etnicznej”, Warszawa 2007.

Zofia Zaleska, Kanada: Wina, prawda i pojednanie, vogue.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook może być dla uczniów inspiracją do dyskusji na temat tego, czym jest antropologia i czy jej potrzebujemy oraz przygotowania wspólnej prezentacji multimedialnej.