Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.2.3.7

Imię i nazwisko autora: Justyna Sikora

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Effektives Lernen: Der beste Weg, um die Welt entdecken. Abitraining/Efektywna nauka: najlepszy sposób na odkrywanie świata. Trening maturalny

Grupa docelowa: III poziom edukacyjny, klasa 2, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji:

  • Umiejętność wypowiadania się na temat efektywnego uczenia się, wpływu przyrody na rozwój technologiczny oraz wzajemnego oddziaływania na siebie natury i techniki.

  • Powtórzenie słownictwa i zagadnień gramatycznych z wybranych lekcji z obszarów tematycznych Edukacja, Świat przyrody, Nauka i technika.

  • Trening strategii egzaminacyjnych.

Cele szczegółowe lekcji:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania, osobisty system wartości, autorytety);
3) edukacja (np. szkoła i jej pomieszczenia, przedmioty nauczania, uczenie się – w tym uczenie się przez całe życie, przybory szkolne, oceny szkolne, życie szkoły, zajęcia pozalekcyjne, system oświaty);
12) nauka i technika (np. ludzie nauki, odkrycia naukowe, wynalazki, korzystanie z podstawowych urządzeń technicznych i technologii informacyjno‑komunikacyjnych oraz szanse i zagrożenia z tym związane);
13) świat przyrody (np. pogoda, pory roku, klimat, rośliny i zwierzęta, krajobraz, zagrożenia i ochrona środowiska naturalnego, klęski żywiołowe);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w wypowiedzi;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
4) znajduje w tekście określone informacje;
5) rozpoznaje związki między poszczególnymi częściami tekstu;
7) wyciąga wnioski wynikające z informacji zawartych w tekście;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
3) przedstawia fakty z przeszłości i teraźniejszości;
6) wyraża i uzasadnia swoje opinie i poglądy, przedstawia i ustosunkowuje się do opinii i poglądów innych osób;
8) przedstawia zalety i wady różnych rozwiązań;
11) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
1) przedstawia siebie i inne osoby;
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę (np. podczas rozmowy na czacie);
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia (np. wypełnia formularz/ankietę);
4) wyraża swoje opinie i uzasadnia je, pyta o opinie, zgadza się lub nie zgadza się z opiniami innych osób, wyraża wątpliwość;
11) ostrzega, nakazuje, zakazuje, instruuje;
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje obywatelskie,

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne – zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART

Uczeń:

  • sprawdza znajomość słownictwa z działów Edukacja, Świat przyrody, Nauka i Technika oraz powtarza wybrane zagadnienia gramatyczne;

  • wymienia czynniki i techniki sprzyjające efektywnej nauce;

  • analizuje informacje dotyczące wpływu przyrody na rozwój techniki.

Cele motywacyjne

Uczeń:

  • dostrzega powiązania między nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi,

  • sam decyduje, jakie informacje przedstawić,

  • sam decyduje, o czym będzie mówił podczas lekcji,

  • uczestniczy w grze/zabawie językowej,

  • uczy się o rzeczach, które są dla niego ważne,

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata.

Strategie uczenia się:

(w tym strategie związane z planowaniem i organizowaniem procesu uczenia się pod kątem egzaminu maturalnego oraz wzmacniające świadomość i umiejętność wykorzystania strategii egzaminacyjnych)

Strategie uczenia się

strategie pamięciowe:

  • stosowanie mnemotechnik do zapamiętywania nowych wyrazów i ich znaczeń – używanie obrazu i dźwięku obok słów (używanie skojarzeń wzrokowych, stosowanie słów kluczowych, wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych, odtwarzanie dźwięków z pamięci, porównywanie dźwięków z naszego języka do dźwięków języka, którego się uczymy);

strategie kognitywne:

  • stosowanie technik generatywnych do uświadamiania sobie struktury języka – zadawanie pytań, robienie notatek, powtarzanie zdań na głos;

  • stosowanie technik strukturalnych – wybierania najistotniejszych elementów, czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczenia wyrazów i struktur w tekstach słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu poprzez np. tworzenie nowych słów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy;

strategie społeczne:

  • zadawanie pytań osobom o oczekiwanych większych umiejętnościach językowych (prośba o wyjaśnienie, powtórzenie, o poprawienie błędów),

  • współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie oraz z zaawansowanymi użytkownikami języka niemieckiego).

Metody i formy pracy:

  • konstruktywizm;

  • kognitywizm;

  • podająca: wyjaśnianie, praca z tekstem napisanym na potrzeby tego e‑materiału, praca z plikiem audio;

  • aktywizująca: metoda problemowa, dyskusja dydaktyczna – panelowa, burza mózgów, „skrzyna pytań”;

  • kognitywna: techniki: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy;

  • programowana: z użyciem komputera.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • praca w parach,

  • plenum,

  • praca w grupie.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst napisany na potrzeby tego e‑materiału,

  • multimedium (plik audio),

  • karteczki z początkami zdań,

  • zdjęcia różnych wynalazków, np. samolotu, paneli słonecznych, wiatraków, itp.,

  • skrzynka pytań,

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

PRZEBIEG LEKCJI

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel rysuje na tablicy szkielet mapy myśl: na środku zapisuje hasło główne Effektives Lernen, wokół którego notuje hasła poboczne: Arbeitsplatz/Umgebung/Lerntechniken/Lernzeit.

  • Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy, które mają omówić poszczególne hasła poboczne i opracować przydzielony im fragment mapy myśli.

  • Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy na forum, zapisują na tablicy opracowane w grupie informacje, tworząc tym samym mapę myśli.

  • Nauczyciel podsumowuje informacje znajdujące się na mapie, koryguje błędy i zadaje dodatkowe pytania oraz uzupełnia mapę myśli.

b) Faza realizacyjna

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z wypowiedziami w Übung 1. Nauczyciel pyta: Was versteht ihr darunter? Könnt ihr bitte diese Aussagen erklären und erweitern? Chętni uczniowie wypowiadają się na forum klasy.

  • Uczniowie zapoznają się z tekstem w części Przeczytaj i uzupełniają go, dopasowując fragmenty z Übung 1 do odpowiednich miejsc w tekście.

  • Nauczyciel pyta: Hattet ihr recht? In welchem Kontext treten die Aussagen im Text auf? Wybrani uczniowie odpowiadają na pytania.

  • Po przeczytaniu tekstu uczniowie porównują informacje w nim zawarte z mapą myśli na tablicy. Uczniowie analizują mapę i tekst, uwzględniając następujące aspekty: Jakich informacji nie poruszyli lub których nie ma w tekście? Jakie widzą różnice, a jakie podobieństwa? Uczniowie dzielą się na forum klasy swoimi spostrzeżeniami w języku niemieckim.

  • Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każda grupa losuje zapisany na karteczce początek jednego ze zdań z Übung 2. Zadaniem grupy jest dokończenie zdania na podstawie treści tekstu lub własnych przemyśleń. Przedstawiciele grupy odczytują propozycje pełnych zdań.

  • Następnie uczniowie sprawdzają indywidualnie stopień zrozumienia treści tekstu, wykorzystując do tego Übung 2 i 3 w części Przeczytaj. Uczniowie określają, które wypowiedzi są zgodne z treścią tekstu oraz opisują zdjęcie i odpowiadają na pytania związane ze zdjęciem oraz treścią tekstu w części Przeczytaj.

  • Wybrana osoba prezentuje na forum opis zdjęcia w Übung 3 i odpowiada na pytania, a pozostałe osoby przysłuchują się. Nauczyciel podsumowuje wypowiedź ucznia.

  • Nauczyciel prezentuje uczniom zdjęcia przedstawiające samolot, papier, wiatraki, system paneli słonecznych, zapięcie typu „rzep”, aparat słuchowy. Nauczyciel prosi, aby uczniowie w parach zastanowili się nad tym, co te zdjęcia przedstawiają oraz w jaki sposób człowiek został zainspirowany przyrodą lub wykorzystał naturalne zasoby do stworzenia tych wynalazków.

  • Uczniowie wyszukują w słownikach lub aplikacjach internetowych określenia przedmiotów na zdjęciach oraz próbują odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób obserwacja przyrody przyczyniła się do powstania tych wynalazków. Uczniowie zapisują na karteczkach swoje wnioski w formie 2‑3 zdań, a następnie umieszczają karteczkę na tablicy. Wybrany uczeń odczytuje wypowiedzi uczniów.

  • Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z nagraniem w sekcji Plik audio.

  • Uczniowie kontynuują pracę w parach oraz sprawdzają stopień zrozumienia treści nagrania, wykorzystując do tego Übung 1 oraz 2 w części Plik audio. Uczniowie określają, które wypowiedzi są zgodne z treścią nagrania. Uczniowie wykonują zadania najpierw indywidualnie, a następnie porównują swoje rozwiązania z rozwiązaniami kolegi/koleżanki. Następnie uczniowie porównują swoje odpowiedzi w grupie czteroosobowej, dzięki czemu mogą skorygować swoje odpowiedzi, przedyskutować odpowiedzi innych osób oraz lepiej zrozumieć niejasne dla nich fragmenty.

c) Faza podsumowująca

  • Na zakończenie lekcji w ramach podsumowania nauczyciel przeprowadza ćwiczenie pt. „skrzynka pytań”. Nauczyciel umieszcza w pudełku kartki z pytaniami dotyczącymi omawianego tematu. Nauczyciel wykorzystuje do tego pytania z Übung 3 w części Plik audio oraz dodaje własne pytania. Uczniowie podchodzą i losują karteczki, a następnie udzielają odpowiedzi. Metodę można wzbogacić o element rywalizacji – klasę podzielić na 2‑3 grupy, które będą otrzymywały punkty za poprawnie udzielone odpowiedzi.

Praca domowa

Uczniowie piszą posta na temat efektywnego uczenia się - Aufgabe 8 w sekcji Sprawdź się.

Propozycja wykorzystania tekstu autentycznego:

Nauczyciel dzieli klasę na kilkuosobowe grupy. Uczniowie wpisują w wyszukiwarkę internetową pojęcia effektives Lernen/wie kann man effektiv Lernen/… Czytają wybrane artykuły na ten temat, a w następnie przygotowują duże plakaty ze wskazówkami na temat efektywnej nauki. Uczniowie prezentują swoje prace na forum, a nauczyciel lub pozostałe grupy zadają pytania do wybranych wskazówek/informacji zgromadzonych na przygotowanych przez daną grupę plakatach.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio:

  • Przed lekcją: wprowadzenie do większości tematów związanych z oddziaływaniem człowieka na przyrodę, ukazanie przyrody jako inspiracji dla rozwoju techniki, przedstawienie wzajemnego oddziaływania obu obszarów: techniki i przyrody.

  • W trakcie lekcji: prezentacja przykładów wpływu obserwacji przyrody na stworzenie przełomowych wynalazków. Uczniowie przygotowują notatkę wizualną, którą omawiają na forum klasy.

  • Po lekcji: podsumowanie tematu dotyczącego szkodliwej działalności człowieka – ukazanie pozytywnych stron przenikania się obu obszarów: techniki i przyrody. Uczniowie mogą nagrać swoją wypowiedź.

Słownik