Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Zapłodnienie zewnętrzne i wewnętrzne

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Porównasz zapłodnienie zewnętrzne i wewnętrzne.

• Wyjaśnisz, na czym polegają jajorodność, jajożyworodność i żyworodność.

• Wymienisz zwierzęta, u których występuje jajorodność i jajożyworodność.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• prezentacja;

• analiza grafiki interaktywnej;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

2. Chętni/wybrani uczniowie wyszukują dodatkowe materiały na temat zapłodnienia zewnętrznego i wewnętrznego, obejmujące ciekawostki oraz krótkie filmy dostępne w internecie przedstawiające różne rodzaje zapłodnienia, i przygotowują krótką prezentację.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Czym różni się zapłodnienie zewnętrzne od wewnętrznego?”. Następnie prosi ich, by w ćwiczeniu nr 3 przyporządkowali nazwy przedstawicieli różnych gatunków zwierząt do rodzaju zapłodnienia, jaki je charakteryzuje, oraz podali po dwa przykłady innych zwierząt z każdej kategorii.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje lub koryguje błędy.

2. Praca w grupach z treścią e‑materiału. Grupy losują po trzy kartki z zagadnieniami (zob. materiały pomocnicze). Zadaniem grup jest ułożenie pytań do wylosowanych zagadnień. Każda grupa zadaje pytania dla trzech pozostałych grup. Za poprawne udzielenie odpowiedzi grupa otrzymuje 1 punkt. Wygrywa grupa, która zdobędzie największą liczbę punktów.

3. Praca z grafiką interaktywną. Uczniowie zapoznają się z grafiką interaktywną udostępnioną przez nauczyciela. Prowadzący zajęcia prosi podopiecznych, by pracując w parach, wyjaśnili, na czym polega jajożyworodność i dla jakich organizmów to zjawisko jest charakterystyczne. Następnie uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.

4. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne nr 7 (w którym mają za zadanie – na podstawie tekstu źródłowego – ocenić poprawność stwierdzenia, że gynandromorfia to zjawisko obserwowane jedynie wśród najniższych ewolucyjnie gromad królestwa zwierząt) i nr 8 (w którym mają za zadanie – na podstawie tekstu źródłowego i własnej wiedzy – wymienić trzy wady rozmnażania się żaby trawnej), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby w grupach skonstruowali tabelę porównującą poznane rodzaje zapłodnienia. Grupy prezentują wykonane przez siebie tabele.

2. Nauczyciel wyświetla temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, podsumowuje omawiany na lekcji materiał, wyjaśnia wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj w domu ćwiczenia niezrealizowane na lekcji.

Materiały pomocnicze:

• Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:

• Nauczyciel może wykorzystać grafikę interaktywną na lekcjach dotyczących rozmnażania u zwierząt, m.in.: „Jajorodność, jajożyworodność i żyworodność”, „Rozmnażanie bezpłciowe zwierząt”.