Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Elżbieta Korzeniak, Tomasz Korzeniak, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Czy można przewidzieć odczyn roztworu?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VI. Reakcje w roztworach wodnych. Uczeń:

6) przewiduje odczyn roztworu po reakcji substancji zmieszanych w ilościach stechiometrycznych i niestechiometrycznych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • oblicza pH roztworów mocnych i słabych elektrolitów;

  • przelicza stężenia roztworów mocnych i słabych elektrolitów;

  • analizuje przesunięcia równowagi pod wpływem dodania mocnej zasady lub mocnego kwasu do roztworu słabego elektrolitu.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • dyskusja dydaktyczna;

  • burza mózgów;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • analiza materiału źródłowego;

  • technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu/smartfony, tablety;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda,

  • rzutnik multimedialny;

  • aplikacja Mentimeter.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje pytanie: W jaki sposób można przewidzieć odczyn roztworu?

  2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Uczniowie do pojęcia pH roztworu podają swoje wyjaśnienia. Nauczyciel może wykorzystać aplikację Mentimeter z wykorzystaniem tabletów/smartfonów.

  3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel odsyła uczniów do symulacji interaktywnej. Uczniowie mieszają ze sobą reagenty w różnych ilościach – stechiometrycznych lub nie, a następnie badają pH otrzymanego roztworu oraz określają jego odczyn. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów i wspiera ich.

  2. Uczniowie analizują treści zawarte w e‑materiale dotyczące pod kątem sposobu obliczania pH roztworu mocnych kwasów i zasad. Nauczyciel z uczniami analizuje przykłady. Chętni uczniowie podchodzą do tablicy i obliczają wskazane przez nauczyciela zadania.

  3. Uczniowie analizują treści zawarte w e‑materiale dotyczące  rozcieńczania roztworów i wyznaczania pH. Nauczyciel z uczniami analizuje przykłady. Chętni uczniowie podchodzą do tablicy i obliczają wskazane przez nauczyciela zadania.

  4. Wyznaczanie pH roztworów słabych kwasów i zasad oraz soli ulegających hydrolizie – chętni uczniowie rozwiązują zadania przy tablicy. Reakcje protolityczne w roztworach słabych kwasów i zasad Brønsteda – wpływ mocnych kwasów i zasad na stan równowagi.

  5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: Jak zmieni się pH roztworu kwasu po dodaniu zasady? Jak zmieni się odczyn octanu sodu po dodaniu kwasu solnego?

  2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

  • Przypomniałem/łam sobie, że...

  • Co było dla mnie łatwe...

  • Czego dziś się nauczyłem/łam...

  • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może być wykorzystana przez uczniów podczas samodzielnej pracy na lekcji lub przed wykonaniem ćwiczeń dołączonych do medium. Medium może być również wykorzystane podczas odrabiania zadania domowego, czy podczas przygotowywania się do lekcji czy sprawdzianu.

Materiały pomocnicze:

  1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • Jak zmieni się pH roztworu kwasu po dodaniu zasady?

  • Jak zmieni się odczyn roztworu octanu sodu po dodaniu roztworu kwasu solnego?

Sprawdź się