Imię i nazwisko autora:

Krystyna Wosińska

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Jakie konsekwencje dla życia na Ziemi ma woda?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
V. Termodynamika. Uczeń:
6) wymienia szczególne własności wody i ich konsekwencje dla życia na Ziemi.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
VI. Termodynamika. Uczeń:
8) wymienia szczególne własności wody i ich konsekwencje dla życia na Ziemi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. wyjaśni, jak dipolowy charakter cząsteczki wody wpływa na własności wody;

2. wytłumaczy, dlaczego woda występuje na Ziemi w stanie ciekłym;

3. opisze rolę, jaką woda pełni w organizmach roślin i zwierząt;

4. wykorzysta wiedzę o zjawisku anomalnej rozszerzalności wody do wyjaśnienia jego wpływu na życie organizmów podwodnych;

5. wyjaśni, jaki wpływ na klimat mają duże akweny wodne.

Strategie nauczania:

strategia eksperymentalno‑obserwacyjna (dostrzeganie i definiowanie problemów)

Metody nauczania:

wykład informacyjny, pokaz multimedialny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca w grupach, praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

monitor interaktywny lub komputer z rzutnikiem albo tablety do dyspozycji każdego ucznia

Materiały pomocnicze:

e‑materiały: „Woda z punktu widzenia mikroświata”, „Dlaczego lód pływa po wodzie?”, „Przemiany fazowe wody”, „Szczególne własności wody”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Wprowadzenie, zgodnie z treścią w części pierwszej „Czy to nie ciekawe?”.
Odwołanie do wiedzy uczniów o własnościach wody.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel wyjaśnia dipolowy charakter cząsteczki wody. Tłumaczy, dlaczego woda w temperaturze pokojowej występuje w postaci ciekłej, podczas gdy substancje o większych masach cząsteczkowych są gazami. Następnie omawia kolejno własności wody (woda dobrym rozpuszczalnikiem, duża wartość ciepeł właściwego, parowania i topnienia, anomalna rozszerzalność wody), a uczniowie podczas burzy mózgów zgłaszają propozycje, jak te własności wpływają na żywe organizmy. Uczniowie oglądają film edukacyjny.

Faza podsumowująca:

W celu sprawdzenia stopnia zrozumienia materiału, uczniowie dyskutując formułują odpowiedź na pytanie, dlaczego poszukując życia poza Ziemią, astronomowie skupiają się na planetach, na których istnieje woda w postaci ciekłej (zadanie 8 z zestawu ćwiczeń).

Praca domowa:

Zadania z zestawu ćwiczeń: 1‑3 obowiązkowo i do wyboru dwa zadania z pozostałych.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedium bazowe może też być wykorzystane przez uczniów po lekcji, do powtórzenia i utrwalenia materiału.