Imię i nazwisko autora:

Jan Pluta

Przedmiot:

Fizyka

Temat zajęć:

Jakie są rodzaje wykresów i jakie dane na nich warto prezentować?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne:
I. Wykorzystanie pojęć i wielkości fizycznych do opisu zjawisk oraz wskazywanie ich przykładów w otaczającej rzeczywistości.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
6) tworzy teksty, tabele, diagramy lub wykresy, rysunki schematyczne lub blokowe dla zilustrowania zjawisk bądź problemu; właściwie skaluje, oznacza i dobiera zakresy osi.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. rozpoznaje różne rodzaje wykresów.

2. orientuje się, jaki wykres jest adekwatny jako ilustracja określonych zależności.

3. podaje przykłady konkretnych problemów zilustrowanych danego typu wykresami.

4. samodzielnie zmienia parametry wykresu w celu jak najlepszego zilustrowania danych związków pomiędzy badanymi wielkościami.

Strategie nauczania:

Nauczanie przez dociekanie IBSE

Metody nauczania:

Lekcja oparta na wspólnej pracy w małych zespołach lub na pokazie prowadzącego.

Formy zajęć:

- praca w małych grupach,
- pokaz prowadzącego lub ucznia.

Środki dydaktyczne:

Materiały zaczerpnięte z literatury, czasopism naukowych i technicznych, telewizji itp.

Materiały pomocnicze:

e‑materiały „Jak za pomocą rysunków i schematów ilustrować zjawiska i problemy?”, „Jak prawidłowo konstruować wykresy?”

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

Wprowadzenie według treści zawartej w pierwszej części e‑materiału. Odwołanie do obserwacji uczniów z literatury, telewizji i innych środków przekazu.

Faza realizacyjna

Demonstracja – nauczyciel pokazuje różne własności danego zjawiska (rzuty) za pomocą odpowiednio dobranych wykresów.

Uczniowie pracują w małych grupach z wykorzystaniem interaktywnej symulacji. Wykonują połączone z nią polecenia, a także inne, wybrane przez nauczyciela, np. z podanych poniżej.

Przykładowe pytania i polecenia dla uczniów:

1. Pokaż na wykresie, dla jakiego kąta zasięg rzutu ukośnego jest największy.

2. Czy wyrzucone ciało może w swym ruchu osiągnąć prędkość większą od prędkości początkowej? Pokaż na wykresie taki przykład.

3. Dobierz tak warunki początkowe ruchu ciała, aby w określonym czasie znalazło się na podanej wysokości lub w danej odległości, lub w dokładnie określonym punkcie.

4. Pokaż, jak zmieniłby się tor lotu pocisku, gdyby wziąć pod uwagę opory powietrza.

5. Podaj przykłady zjawisk, w których celowe byłoby użycie wykresu dwuwymiarowego lub kołowego.

Faza podsumowująca

Dyskusja końcowa jest podsumowaniem odpowiedzi na pytania i polecenia zadane uczniom w czasie lekcji. Wnioskiem powinno być pokazanie dużych możliwości wykresów w celu ilustracji problemów i zjawisk, ale pod warunkiem odpowiedniego ich dobrania i zaprojektowania.

Praca domowa

Pisemna praca domowa: Podaj kilka przykładów zjawisk przyrodniczych i zilustruj ich przebieg odpowiednio dobranym wykresem.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Symulacja interaktywna może być wykorzystana na lekcjach dotyczących rzutu ukośnego. Może być stosowana nie tylko na lekcji, ale i w domu.