Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.2.1.1

Imię i nazwisko autora lekcji: Katarzyna Walkowska

Przedmiot: język niemiecki

Temat zajęć: Warum bist du so aufgeregt? Emotionen mit Emoticons ausdrücken/ Dlaczego jesteś taki zdenerwowany? Wyrażanie emocji za pomocą emotikonów

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa II, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji

Kształtowanie umiejętności opisywania i wyrażania uczuć i emocji z wykorzystaniem emotikonów.

Cele szczegółowe lekcji

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania, osobisty system wartości, autorytety);
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
5) opisuje upodobania;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
8) przedstawia zalety i wady różnych rozwiązań;
11) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
V. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne (np. notatkę, ogłoszenie, zaproszenie, życzenia, wiadomość, SMS, kartkę pocztową, e‑mail, historyjkę, list prywatny, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu):
5) opisuje upodobania;
7) wyraża i opisuje uczucia i emocje;
11) stosuje zasady konstruowania tekstów o różnym charakterze;
12) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
5) wyraża i uzasadnia swoje upodobania, preferencje, intencje i pragnienia, pyta o upodobania, preferencje, intencje i pragnienia innych osób;
15) dostosowuje styl wypowiedzi do sytuacji.
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XI. Uczeń współdziała w grupie (np. w lekcyjnych i pozalekcyjnych językowych pracach projektowych).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne - zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • wyraża swoją opinię na temat wykorzystywania emotikonów w komunikacji;

  • podaje przykłady sytuacji, w których używa emotikonów;

  • tworzy tekst, w którym wyjaśnia, czy możliwa jest współczesna komunikacja bez emotikonów.

Cele motywacyjne

Uczeń:

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • pracuje w oparciu o autentyczne materiały językowe;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata.

Strategie uczenia się

  • rozumienie informacji - czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

  • zadawanie pytania (prośba o wyjaśnienie, powtórzenie i poprawienie błędów);

  • używanie obrazu i dźwięku – wprowadzanie słów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego oraz używanie skojarzeń wzrokowych;

  • antycypacja i stawianie hipotez na temat znaczenia.

Metody/techniki nauczania

  • podająca – techniki: pogadanka, praca ze źródłem drukowanym;

  • eksponująca – techniki: ćwiczenia przedmiotowe;

  • praktyczna – technika: burza mózgów;

  • kognitywna – technika: udzielanie objaśnień (wskazówek) i komentarzy, domysł językowy;

  • programowana – z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć

  • praca indywidualna,

  • praca w grupie,

  • plenum,

  • praca w parach.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji

  • komputer/laptop z podłączeniem do Internetu,

  • słowniczek,

  • tekst źródłowy,

  • multimedium (ilustracja interaktywna),

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych,

  • teksty fikcyjnych SMS‑ów,

  • miernik nastroju z emotikonami (Stimmungsbarometer).

Przebieg lekcji

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel rozpoczyna lekcję od badania nastroju uczniów. W tym celu  uczniowie zaznaczają na „mierniku nastroju” z emotikonami (Stimmungsbarometer) ikonkę odpowiadającą ich nastrojowi (na planszy lub w nauczaniu zdalnym na udostępnionej tablicy). Nauczyciel podsumowuje nastrój grupy, podając w języku niemieckim określenia odpowiadające ikonkom.

  • Nauczyciel zachęca uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu, i pyta: „Czy domyślacie się, co będzie tematem naszej dzisiejszej lekcji?”.

  • Nauczyciel czyta nagłówki, które uczniowie mają przyporządkować do akapitów tekstu. Pyta uczniów, jakich zagadnień one dotyczą. Uczniowie podają hipotezy, co może kryć się za podanymi tytułami. Następnie czytają tekst na temat stosowania emotikonów i uzupełniają nagłówki.

  • Nauczyciel inicjuje krótką dyskusję na temat wyrażania uczuć i emocji. Po czym je poznajemy w rozmowie na żywo? Które z nich są istotne dla przebiegu rozmowy? Dlaczego? Jest to okazja dla przypomnienia słownictwa oraz uświadomienia roli środków niewerbalnych w komunikacji.

  • Jako ciekawostkę nauczyciel może podać informację, że emotikony stają się coraz bardziej popularne w innych dziedzinach życia, na przykład w marketingu.

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie zapoznają się z materiałem leksykalnym, starając się zapamiętać jego znaczenie oraz prawidłową wymowę na podstawie ilustracji i słowniczka.

  • Uczniowie wykonują ćwiczenia leksykalne (przyporządkowanie, grupowanie, dopasowanie do obrazka). Otrzymują teksty fikcyjnych SMS‑ów. Następnie pracując w parach, wybierają wspólnie emotikony, które ich zdaniem pasują do treści otrzymanego tekstu. Uzasadniają też dlaczego. Nauczyciel może przygotować karty pracy ze wzorcem lub zapisać go na tablicy. Uczniowie porównują wyniki z pozostałymi uczniami.

  • Pracując nadal w parach, uczniowie zastanawiają się, czy istnieją wady używania emotikonów. Uczniowie wypowiadają się na forum klasy np. w formie łańcuszka wypowiedzi.

  • Nauczyciel wyświetla ilustrację interaktywną, uczniowie opisują emotki, które są widoczne na ilustracji, wypowiadają się na temat ich znaczenia. Każdy z uczniów wybiera sobie 3 z nich, na kartce zapisuje krótką informację np. wiadomość tekstową/SMS‑a, również z użyciem wybranych emotek. Kartkę zawiesza na tablicy, odczytując zapisaną informację. Po odczytaniu uczniowie interpretują emocje wyrażone w treści krótkiej informacji.

  • Nauczyciel drukuje emotki przedstawione w ilustracji interaktywnej. Uczniowie w parach przygotowują krótką wypowiedź na dowolny temat. Inna para wybiera emotkę, za pomocą której można scharakteryzować odczucia podczas wypowiedzi.

  • Następnie uczniowie wykonują zadania do ilustracji interaktywnej.

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie, pracując w grupie, wpisują w jednej kolumnie plakatu swoje przykłady sytuacji komunikacyjnych, kiedy używa się emotikonów. W drugiej kolumnie podają przykłady sytuacji i tekstów, gdy jest to niewskazane. W ustnym podsumowaniu przedstawiciele grup wyjaśniają, dlaczego użycie emotikonów w danej sytuacji jest przydatne, a w innej niewskazane.

Uczeń odpowiada na pytania: „Co było dla mnie na tej lekcji najważniejsze?“, „Czego się dziś nauczyłam/nauczyłem?“, „Co mnie zaskoczyło?“.

Praca domowa

Uczniowie przygotowują wpis na blogu, w którym wyrażają swoje zdanie na temat tego, czy możliwa jest współczesna komunikacja bez używania emotikonów. Uczniowie mogą również przygotować quiz (np. online) z wykorzystaniem emotikonów.

Propozycja do realizacji materiału w klasie szkolnej: wykorzystanie pracy w grupie z podziałem na role i zadania dla każdego członka grupy (każdy ma określone zadanie np. jedna osoba rysuje emotikony, druga wypisuje informacje dotyczące sytuacji komunikacyjnych itp.) w czasie tworzenia plakatu. Uczniowie współdziałają za pomocą wysokiej interakcji, wzajemnej sympatii. Skutecznie się ze sobą komunikują, wspierają i akceptują, koordynują wysiłki, nie porównują się z innymi.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania ilustracji interaktywnej

  • przed lekcją: powtórzenie znanego słownictwa, uczniowie w ramach metody lekcji odwróconej zapoznają się z multimedium, tworzą zestaw pytań do ilustracji interaktywnej;

  • w trakcie lekcji: odwołanie się do wiedzy posiadanej i połączenie jej z nową, antycypowanie i stawianie hipotez oraz formułowanie wniosków i argumentowanie; uczniowie umieszczają przygotowane pytania w „skrzynce pytań”, nauczyciel dzieli uczniów na grupy, uczniowie rywalizują pomiędzy sobą, losując pytania i udzielając na nie odpowiedzi; uczniowie mogą również pantomimiczne przedstawić emocje w formie zgadywanki; próba odegrania scenek;

  • po lekcji: próba świadomego zastosowania poznanego słownictwa w utworzonym tekście na temat znaczenia emotek w komunikacji, wykorzystanie do powtórzenia słownictwa z danego zakresu, dopisanie tekstu w „dymku”, który pasuje do danej emotki.

Wykaz źródeł

  1. Emoticon, https://de.wikipedia.org/wiki/Emoticon.

Słownik