Imię i nazwisko autora:

Monika Sitek

Przedmiot:

fizyka

Temat zajęć:

Czym są gwiazdy i jak je klasyfikujemy?

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Cele kształcenia – wymagania ogólne
II. Rozwiązywanie problemów z wykorzystaniem praw i zależności fizycznych.
IV. Posługiwanie się informacjami pochodzącymi z analizy materiałów źródłowych, w tym tekstów popularnonaukowych.

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
15) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu;
16) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii.
XI. Fizyka jądrowa. Uczeń:
12) opisuje elementy ewolucji gwiazd; omawia supernowe i czarne dziury.

Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Wymagania przekrojowe. Uczeń:
18) przedstawia własnymi słowami główne tezy tekstu popularnonaukowego z dziedziny fizyki lub astronomii;
19) wyodrębnia zjawisko z kontekstu, nazywa je oraz wskazuje czynniki istotne i nieistotne dla jego przebiegu.
XII. Elementy fizyki relatywistycznej i fizyka jądrowa. Uczeń:
18) opisuje elementy ewolucji gwiazd; omawia supernowe i czarne dziury.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 2018 r.

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

1. podaje definicję gwiazdy;

2. określa rodzaje i klasyfikację gwiazd;

3. opisuje poszczególne rodzaje gwiazd;

4. znajduje w dostępnych źródłach informacje o klasyfikacji konkretnych gwiazd.

Strategie nauczania:

blended learning

Metody nauczania:

pogadanka, pokaz multimedialny, analiza pomysłów

Formy zajęć:

praca indywidualna

Środki dydaktyczne:

rzutnik i komputer, urządzenie multimedialne dla każdego z uczniów do pracy własnej

Materiały pomocnicze:

e‑materiały o ewolucji gwiazd

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca:

Uczniowie zapoznają się z całym materiałem w domu.
Ten materiał warto wprowadzić razem z ewolucją gwiazd, ponieważ klasyfikacja w dużej mierze związana jest z etapem ewolucji wybranej gwiazdy.
Nauczyciel prezentuje temat lekcji. Ustala wspólnie z uczniami cele lekcji takie jak: nauczymy się klasyfikować gwiazdy, opiszemy etap ewolucyjny wybranych gwiazd.
Uczniowie na wstępie podają definicję gwiazdy – tutaj najważniejszym jest, aby uczniowie zapamiętali, że tylko w gwiazdach zachodzą reakcje termojądrowe.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel przygotowuje pokaz multimedialny: prezentuje uczniom diagram HR (dostępne w Internecie). Nauczyciel wskazuje wybrany fragment diagramu, a uczniowie zgłaszają się i opisują jakiego rodzaju gwiazdy znajdują się w tym fragmencie diagramu. Jeżeli lekcja połączona jest z lekcją o ewolucji gwiazd, uczniowie muszą też opisać jaki to etap życia gwiazdy i co po nim się wydarzy z gwiazdą. Jeżeli jakiś uczeń ma problem ze zrozumieniem zagadnienia nauczyciel powinien tak kierować dyskusją, aby odpowiedzi innych uczniów pozwoliły słabszemu uczniowi zrozumieć zagadnienie.
Nauczyciel przygotowuje listę najbardziej znanych gwiazd. Każdy uczeń wybiera jedną i w dostępnych źródłach szuka informacji o jej klasyfikacji. Następnie opisuje jej stan ewolucyjny jeśli te tematy zostały połączone.

Faza podsumowująca:

Każdy uczeń prezentuje swoją gwiazdę pozostałym uczniom w klasie i zaznacza ją na diagramie HR.
Uczniowie odnoszą się do postawionych sobie celów lekcji, ustalają które osiągnęli, a które wymagają jeszcze pracy, jakiej i kiedy. W razie potrzeby nauczyciel dostarcza im informację zwrotną kształtującą.

Praca domowa:

W ramach powtórzenia i utrwalenia wiadomości uczniowie rozwiązują zadania z zestawu ćwiczeń.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Multimedium może być wykorzystane przez uczniów na lekcji.