Scenariusz zajęć

Autor: Marcin Sz. Małecki, Krzysztof Błaszczak

Temat: Czy sulfan wykazuje podobne właściwości do oksydanu?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym.

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

6) klasyfikuje wodorki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy i obojętny); wnioskuje o charakterze chemicznym wodorku na podstawie wyników doświadczenia; pisze odpowiednie równania reakcji potwierdzające charakter chemiczny wodorków; opisuje typowe właściwości chemiczne wodorków pierwiastków 17. grupy, w tym ich zachowanie wobec wody i zasad.

Zakres rozszerzony

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

6) klasyfikuje wodorki ze względu na ich charakter chemiczny (kwasowy, zasadowy i obojętny); projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać charakter chemiczny wodorku; wnioskuje o charakterze chemicznym wodorku na podstawie wyników doświadczenia; pisze odpowiednie równania reakcji potwierdzające charakter chemiczny wodorków; opisuje typowe właściwości chemiczne wodorków pierwiastków 17. grupy, w tym ich zachowanie wobec wody i zasad.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• porównuje właściwości fizyczne oksydanu i sulfanu;

• omawia wpływ różnicy elektroujemności pierwiastka na właściwości fizyczne  (np. stan skupienia, temp. wrzenia i topnienia) sulfanu i oksydanu;

• interpretuje wpływ budowy cząsteczek na właściwości fizyczne sulfanu i oksydanu.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• dyskusja dydaktyczna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia uczniowskie;

• technika gadająca ściana;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca zbiorowa;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica i kreda;

• prezentacja multimedialna.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wyświetla okładkę e‑materiału. Następnie zadaje uczniom pytanie: czy wszystkie rośliny pomimo tego, że należą do tego samego królestwa mają podobne właściwości? Czy wodorki 16 grupy układu okresowego mają podobne właściwości? Czy powinny mieć te same właściwości ze względu na położenie w tej samej grupie?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Pogadanka wokół pojęć „sulfan” i „oksydan”.

3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel odsyła uczniów do analizy symulacji interaktywnej – praca w parach. Uczniowie wykonują zawarte tam ćwiczenia.

2. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy, rozdaje arkusze papieru A2, mazaki. Zadaniem uczniów jest porównanie sulfanu i oksydanu w oparciu o dostępne źródła informacji, w tym e‑materiał, pod względem właściwości fizycznych, budowy i otrzymywania. Uczniowie opracowują zagadnienie w formie podobieństw i różnic. Po wyznaczonym czasie liderzy grup prezentują efekty pracy z wykorzystaniem techniki gadająca ściana. Nauczyciel weryfikuje poprawność merytoryczną wypowiedzi uczniów.

3. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: jaka jest budowa przestrzenna cząsteczek sulfanu i oksydanu? Jakimi właściwościami fizycznymi charakteryzuje się sulfan i oksydan? Jakie podobieństwa łącza sulfan z oksydanem? Co różni w budowie sulfan i oksydan? Jak można otrzymać sulfan i oksydan?

2. Zamiast pytań podsumowujących uczniowie mogą przygotować tabelę podobieństw i różnic między sulfanem a oksydanem biorąc pod uwagę ich budowę i właściwości fizyczne. Po wyznaczonym czasie chętni uczniowie prezentują na forum klasy efekty swojej pracy, a pozostali uczniowie i nauczyciel weryfikują poprawność merytoryczną i ewentualnie dopowiadają jeszcze inne informacje, których zabrakło.

3. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałam/łem sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/łem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – sprawdź się.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może być wykorzystana w trakcie lekcji, jako pomoc przy wykonywaniu zadania domowego oraz podczas przygotowywania się do sprawdzianu.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Jaka jest budowa przestrzenna cząsteczek sulfanu i oksydanu?

• Jakie właściwości ma sulfan i oksydan?

• Jakie podobieństwa łączą sulfan z oksydanem?

• Co różni sulfan i oksydan?

• Jak można otrzymać sulfan i oksydan?

2. Arkusze papieru A2, mazaki, glutaki.