Autor: Jolanta Loritz‑Dobrowolska, Sylwia Brawata

Przedmiot: biologia

Temat: Bierne i czynne metody ochrony przyrody

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje materiały źródłowe;

• wyjaśnia znaczenie biernej i czynnej ochrony przyrody dla zachowania bioróżnorodności;

• porównuje skuteczność różnych metod ochrony przyrody;

• proponuje najkorzystniejsze sposoby ochrony czynnej dla wybranych gatunków roślin zagrożonych wyginięciem.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• strategia operacyjna;

• nauczanie hybrydowe.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• gra edukacyjna;

• analiza materiału źródłowego;

• ćwiczenia interaktywne;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca grupowa;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru w formacie A3, flamastry;

• publikacje internetowe na temat wybranych gatunków i sposobów ich ochrony.

Przebieg zajęć

Przed lekcją

Uczniowie samodzielnie zapoznają się z treścią tekstu zamieszczonego w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zdefiniowanie różnorodności biologicznej i wskazanie jej znaczenia. Zadaje pytania pomocnicze, np.: „Jakie są poziomy bioróżnorodności?”, „Jakie są główne zagrożenia dla bioróżnorodności?”, „Dlaczego ochrona bioróżnorodności jest ważna?”.

2. Nauczyciel nawiązuje do tematu lekcji, mówiąc: „Na tej lekcji poznacie różne metody ochrony bioróżnorodności i zaproponujecie ich wykorzystanie w ochronie konkretnych zagrożonych gatunków roślin”.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy. Każda otrzymuje arkusze papieru i flamastry. Nauczyciel wyznacza zadania dla obu zespołów:

   • I grupa: sporządzenie mapy pojęć przedstawiającej bierne metody ochrony bioróżnorodności;

   • II grupa: sporządzenie mapy pojęć przedstawiającej czynne metody ochrony bioróżnorodności.

2. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują swoje mapy. Nauczyciel z całą klasą sprawdza, czy mapy w skondensowany i poprawny sposób uwzględniają wszystkie informacje dot. biernych i czynnych metod ochrony bioróżnorodności, o których mowa w sekcji „Przeczytaj”.

3. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup i rozdaje karty pracy (zob. materiały pomocnicze, zał. nr 1). Uczniowie wyszukują w źródłach wiedzy naukowej (dostępnych w internecie) informacje na temat wskazanych w kartach pracy zagrożonych wyginięciem gatunków roślin. Wypisują najważniejsze fakty na temat przypisanego im gatunku, określają czynniki zagrożenia oraz najlepszy sposób ochrony czynnej dla danej rośliny.

4. Każda grupa prezentuje wyniki swojej pracy. Pozostali uczniowie zgłaszają uwagi – dyskusja i ewentualne poprawki.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów, żeby przyjrzeli się swoim mapom pojęć i wskazali te metody ochrony ochrony przyrody, które uważają za najskuteczniejsze. Ochotnicy wypowiadają się: uzasadniając swoje stanowisko, porównują różne metody ochrony bioróżnorodności i określają warunki ich skuteczności.

2. Nauczyciel na tablicy interaktywnej wyświetla quiz sprawdzający wiedzę na temat biernych i czynnych metod ochrony przyrody. Uczniowie wspólnie rozwiązują go.

Praca domowa

Dla wszystkich: wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 8.

Dla zainteresowanych: sprawdź (np. urzędzie gminy, starostwie), jakie formy ochrony przyrody są stosowane w twojej okolicy.

Materiały pomocnicze

• Karty pracy do pobrania

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania gry edukacyjnej

Gra edukacyjna może zostać wykorzystana także na lekcji podsumowującej zagadnienia związane z tematem różnorodności biologicznej i jej zagrożeń.