Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje najważniejsze elementy polityki zagranicznej prowadzonej przez rządy III Rzeczypospolitej;

• charakteryzuje proces przystąpienia Polski do NATO oraz Unii Europejskiej;

• omawia prowadzenie przez Polskę polityki regionalnej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• metoda akwarium.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Nauczyciel poleca uczniom, aby przypomnieli sobie, z jakimi strukturami gospodarczymi i militarnymi była związana Polska przed 1989 r. i jak wyglądała jej polityka zagraniczna. Udostępnia także uczniom e‑materiał „Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, określa cel zajęć i informuje uczniów o ich planowanym przebiegu.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć? Będą to obowiązujące uczniów kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Na początek nauczyciel prosi wybraną osobę (albo ochotnika) o przedstawienie najważniejszych elementów polityki zagranicznej Polski po 1989 r. Uczeń powinien wskazać proces przystąpienia Polski do NATO oraz UE, a także nawiązania współpracy z państwami sąsiadującymi. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Nauczyciel krótko omawia udział Polski w międzynarodowych organizacjach, stosunki ze Stanami Zjednoczonymi i Rosją, a także inicjatywy Polski w zakresie budowania relacji regionalnych i wspierania demokracji (Grupa Wyszehradzka, Trójkąt Weimarski, wspieranie prodemokratycznych wystąpień na Ukrainie i na Białorusi).

3. Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Nauczyciel odtwarza nagranie, a uczniowie w parach wykonują polecenie 2: przedstawiają relacje Polski z Rosją po 1989 r. i wydarzenia, które ich zdaniem odgrywają w tych stosunkach najważniejszą rolę. Wybrana osoba przedstawia odpowiedź, pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują, a nauczyciel w razie potrzeby dopowiada informacje. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3.

4. Dyskusja. Nauczyciel, nawiązując do filmu, zaprasza uczniów do dyskusji. Prosi ich, by podzielili się na dwie grupy. Informuje, że będą uczestniczyć w dyskusji na temat: Stany Zjednoczone czy Unia Europejska? Z którym z partnerów Polska powinna bardziej zacieśniać relacje międzynarodowe w pierwszej dekadzie XXI w.? Wyjaśnia, że ten typ dyskusji określany jest jako akwarium. Nauczyciel informuje, że pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat. W tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu debaty. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji. Przypomina też zasady obowiązujące w czasie dyskusji, np. należy mówić zwięźle i na temat, nie obrażać innych, nie przerywać innym, nie podnosić głosu, słuchać uważnie wypowiedzi innych. Następnie nauczyciel prosi wybranych lub chętnych uczniów o ocenę umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów itp. kolegów z grupy dyskutującej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej” i inicjuje krótką rozmowę dotyczącą kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli? Na koniec poleca chętnemu uczniowi podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów biorących udział w dyskusji.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 4, 5 i 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

R. Zięba, Główne kierunki polityki zagranicznej Polski po zimnej wojnie, Warszawa 2010.

A. Dudek, Historia polityczna Polski 1989–2012, Kraków 2013.

W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2015, Warszawa 2017.

10 lat Polski w NATO. Materiały pokonferencyjne, red. A. Skrabacz, Warszawa 2009.

Wskazówki metodyczne:

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z informacjami zawartymi w filmie, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i przygotować się do dyskusji (wówczas nauczyciel może podzielić klasę na dwie grupy, z których jedna przygotowuje argumenty za bliższą współpracą Polski z USA, a druga – z Unią Europejską).