Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Rewolucja husycka

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje ruch husycki;

• wyjaśnia genezę i przebieg rewolucji husyckiej;

• tłumaczy znaczenie takich pojęć jak: husytyzm, taboryci, kalikstyni, artykuły praskie, kompaktaty praskie.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• metoda akwarium.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Rewolucja husycka”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z podrozdziałem w sekcji „Przeczytaj” dotyczącym Jana Husa i jego poglądów (Czeski ruch narodowy), a także multimedium w sekcji „Linia chronologiczna” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat zajęć „Rewolucja husycka”, omawia cele lekcji i jej planowany przebieg.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Prosi uczniów, aby przedstawili sytuację w Czechach na przełomie XIV i XV w. Najważniejsze, by uczniowie wspomnieli o rozwoju opozycji wobec wpływów niemieckich oraz działalności Jana Husa.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel omawia wybuch powstania w Pradze i wspomina o podziale wewnątrz czeskiego ruchu. Odtwarza uczniom nagranie z sekcji „Film + Sprawdź się”. Poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 2: „Wymień różnice społeczne i ideologiczne w ramach ruchu husyckiego. Wyjaśnij, czym ten podział mógł być spowodowany”. Poleca uczniom, aby podzielili się na cztero- lub pięcioosobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie wymienili zasady przyjęte w artykułach praskich. Jedna osoba zapisuje je na tablicy.

3. Nauczyciel omawia przebieg wojen husyckich, zakończonych najpierw kompromisem z Luksemburgami, a później wyborem Jerzego z Podiebradów na króla. Proponuje uczniom, aby zastanowili się, czy Władysław Jagiełło postąpił słusznie, odmawiając przyjęcia od husytów korony czeskiej. Wykorzystają do tego metodę akwarium. Nauczyciel prosi uczniów, by podzielili się na dwie grupy. Pierwsza grupa siada w kręgu i dyskutuje na zadany temat. W tym samym czasie druga grupa zajmuje miejsca dookoła i obserwuje przebieg dyskusji. Jej zadaniem jest analiza doboru i skuteczności argumentów, przestrzegania zasad i ogólnego przebiegu debaty. Nauczyciel wyznacza dokładny czas dyskusji. Przypomina też zasady obowiązujące w czasie dyskusji, należy np. mówić zwięźle i na temat, nie obrażać innych, nie przerywać innym, nie podnosić głosu, słuchać uważnie wypowiedzi innych.

4. Dyskusja. Po zakończeniu debaty, jeśli czas zajęć na to pozwala, uczniowie mogą zamienić się rolami. Następnie nauczyciel prosi wybranych lub chętnych uczniów o ocenę umiejętności prowadzenia dyskusji, trzymania się tematu, doboru argumentów itp. kolegów z grupy dyskutującej.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie dobierają się w pary i wymieniają poglądami, dzielą się tym, czego się nauczyli na temat husytyzmu i rewolucji husyckiej.

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów. Może nagrodzić oceną z aktywności uczniów, którzy byli najbardziej zaangażowani podczas debaty.

Praca domowa:

Wykonaj polecenie 3 z sekcji „Linia chronologiczna”: „Scharakteryzuj sztukę wojenną husytów”.

Materiały pomocnicze:

Wiek X–XV w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii i studentów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1997.

Historia powszechna XIV–XV w. Wybór tekstów źródłowych, oprac. M. Małowist, Warszawa 1954.

J. Garbacik, K. Pieradzka, Teksty źródłowe do historii powszechnej wieków średnich, uzupełnił i do druku przygotował K. Baczkowski, Kraków 1978.

Wielka Historia Świata, t. 1‑12 (praca pod patronatem Polskiej Akademii Umiejętności), Świat Książki 2004–2006.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.

Wskazówki metodyczne:

Na podstawie informacji zawartych w linii chronologicznej oraz filmie uczniowie mogą przygotować prezentację będącą podsumowaniem zajęć.

Spis ilustracji nieopisanych:

• Ćwiczenie 1 – ilustracja 1: Husyci na fortecy z wozów; domena publiczna, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 1 – ilustracja 2: Bitwa pod Hittin; domena publiczna, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 1 – ilustracja 3: Gotfryd z Bouillon na czele krzyżowców; lic. edukacyjna, histmag.org.