Dla nauczyciela

Numer e‑materiału: 3.4.2.1

Imię i nazwisko autora: Lena Wilkiewicz

Przedmiot: język obcy nowożytny – język niemiecki

Temat zajęć: Unter uns Nachbarn/Między nami sąsiadami

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, klasa IV, zakres podstawowy, poziom językowy B1+/B2

Cel ogólny lekcji: Umiejętność wypowiadania się i reagowania w sytuacjach problematycznych dotyczących sąsiedztwa.

Cele szczegółowe lekcji:

Podstawa programowa – wariant III.1.P Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (kontynuacja 1. języka obcego nowożytnego ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym)
Cele kształcenia – wymagania ogólne
I. Znajomość środków językowych. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
II. Rozumienie wypowiedzi. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
III. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń samodzielnie tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
IV. Reagowanie na wypowiedzi. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
V. Przetwarzanie wypowiedzi. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Uczeń posługuje się dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych), umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie następujących tematów:
1) człowiek (np. dane personalne, okresy życia, wygląd zewnętrzny, cechy charakteru, rzeczy osobiste, uczucia i emocje, umiejętności i zainteresowania, osobisty system wartości, autorytety);
2) miejsce zamieszkania (np. dom i jego okolica, pomieszczenia i wyposażenie domu, prace domowe, wynajmowanie, kupno i sprzedaż mieszkania, przeprowadzka);
5) życie prywatne (np. rodzina, znajomi i przyjaciele, czynności życia codziennego, określanie czasu, formy spędzania czasu wolnego, święta i uroczystości, styl życia, konflikty i problemy);
II. Uczeń rozumie wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. rozmowy, wiadomości, komunikaty, ogłoszenia, instrukcje, relacje, wywiady, dyskusje, prelekcje), wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka:
1) reaguje na polecenia;
2) określa główną myśl wypowiedzi lub fragmentu wypowiedzi;
3) określa intencje nadawcy/autora wypowiedzi;
4) określa kontekst wypowiedzi (np. formę, czas, miejsce, sytuację, uczestników);
5) znajduje w wypowiedzi określone informacje;
III. Uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności (np. listy, e‑mail, SMS‑y, kartki pocztowe, napisy, broszury, ulotki, jadłospisy, ogłoszenia, rozkłady jazdy, instrukcje, komiksy, artykuły, teksty narracyjne, recenzje, wywiady, wpisy na forach i blogach, teksty literackie):
1) określa główną myśl tekstu lub fragmentu tekstu;
2) określa intencje nadawcy/autora tekstu;
3) określa kontekst wypowiedzi (np. nadawcę, odbiorcę, formę tekstu, czas, miejsce, sytuację);
4) znajduje w tekście określone informacje;
6) układa informacje w określonym porządku;
IV. Uczeń tworzy proste, spójne i logiczne, w miarę płynne wypowiedzi ustne:
1) opisuje ludzi, zwierzęta, przedmioty, miejsca i zjawiska;
2) opowiada o czynnościach, doświadczeniach i wydarzeniach z przeszłości i teraźniejszości;
10) przedstawia sposób postępowania (np. udziela instrukcji, wskazówek, określa zasady);
11) stosuje formalny lub nieformalny styl wypowiedzi adekwatnie do sytuacji.
VI. Uczeń reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach:
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę; podtrzymuje rozmowę w przypadku trudności w jej przebiegu (np. prosi o wyjaśnienie, powtórzenie, sprecyzowanie; upewnia się, że rozmówca zrozumiał jego wypowiedź);
3) uzyskuje i przekazuje informacje i wyjaśnienia;
8) proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje, zachęca; prowadzi proste negocjacje w sytuacjach życia codziennego;
12) wyraża prośbę oraz zgodę lub odmowę spełnienia prośby;
14) stosuje zwroty i formy grzecznościowe;
15) dostosowuje styl wypowiedzi do sytuacji.
VII. Uczeń reaguje w formie prostego tekstu pisanego (np. wiadomość, SMS, list prywatny, formularz, e‑mail, komentarz, wpis na czacie/forum) w typowych sytuacjach:
2) nawiązuje kontakty towarzyskie; rozpoczyna, prowadzi i kończy rozmowę (np. podczas rozmowy na czacie);
8) proponuje, przyjmuje i odrzuca propozycje, zachęca; prowadzi proste negocjacje w sytuacjach życia codziennego;
12) wyraża prośbę oraz zgodę lub odmowę spełnienia prośby;
14) stosuje zwroty i formy grzecznościowe;
15) dostosowuje styl wypowiedzi do odbiorcy.
VIII. Uczeń przetwarza tekst ustnie lub pisemnie:
1) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje zawarte w materiałach wizualnych (np. wykresach, mapach, symbolach, piktogramach) lub audiowizualnych (np. filmach, reklamach);
2) przekazuje w języku obcym nowożytnym lub w języku polskim informacje sformułowane w tym języku obcym;
3) przekazuje w języku obcym nowożytnym informacje sformułowane w języku polskim;
IX. Uczeń posiada:
1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;
2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
X. Uczeń dokonuje samooceny i wykorzystuje techniki samodzielnej pracy nad językiem (np. korzystanie ze słownika, poprawianie błędów, prowadzenie notatek, stosowanie mnemotechnik, korzystanie z tekstów kultury w języku obcym nowożytnym).
XII. Uczeń korzysta ze źródeł informacji w języku obcym nowożytnym (np. z encyklopedii, mediów, instrukcji obsługi), również za pomocą technologii informacyjno‑komunikacyjnych.
XIII. Uczeń stosuje strategie komunikacyjne (np. domyślanie się znaczenia wyrazów z kontekstu, identyfikowanie słów kluczy lub internacjonalizmów) i strategie kompensacyjne, w przypadku gdy nie zna lub nie pamięta wyrazu (np. upraszczanie formy wypowiedzi, zastępowanie innym wyrazem, opis, wykorzystywanie środków niewerbalnych).
XIV. Uczeń posiada świadomość językową (np. podobieństw i różnic między językami).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności,

  • kompetencje cyfrowe,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne - zgodne ze zrewidowaną taksonomią celów Blooma, w tym minimum jeden cel z poziomu 3‑6 sfery kognitywnej, sformułowane w postaci SMART:

Uczeń:

  • podaje przykłady najczęstszych powodów nieporozumień i konfliktów międzysąsiedzkich;

  • formułuje wskazówki dotyczące pokojowego sposobu reagowania w sytuacjach konfliktowych;

  • odgrywa rolę mediatora do spraw sytuacji konfliktowych.

Cele motywacyjne

Uczeń:

  • dostrzega powiązania pomiędzy nauką języka niemieckiego a innymi przedmiotami szkolnymi;

  • ma możliwość decydowania o swojej gotowości do mówienia;

  • ma możliwość samodzielnej pracy nad językiem;

  • otrzymuje informację zwrotną o postępach;

  • sam decyduje, jak rozwiązać problem i udzielić wyjaśnień;

  • uczy się o sprawach, które dotyczą otaczającego go świata;

  • uczy się sztuki przemawiania i argumentowania;

  • wykorzystuje i rozwija kreatywność.

Strategie uczenia się:

strategie pamięciowe:

  • używanie obrazu i dźwięku (wprowadzanie wyrazów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych, tworzenie ilustracji);

strategie kognitywne:

  • ćwiczenie (tworzenie różnych kombinacji zdań, łączenie części zdań ze sobą);

  • rozumienie informacji, np. czytanie tekstu tylko dla jego ogólnego zrozumienia, czytanie lub słuchanie w celu znalezienia określonych szczegółów;

strategie kompensacyjne:

  • odgadywanie znaczenia tekstów słuchanych i czytanych (używanie wskazówek językowych – niektórych znanych wyrazów, zwrotów z języka polskiego bądź obcego i domyślanie się treści w języku niemieckim, np. czego dotyczy reklama w telewizji, jeśli rozpoznajemy tylko niektóre wyrazy z języka niemieckiego);

  • pokonywanie ograniczeń w pisaniu, np. poprzez tworzenie nowych wyrazów, użycie synonimów, antonimów, tworzenie parafrazy.

Metody, techniki i formy pracy:

  • podejście komunikacyjne;

  • podejście humanistyczne;

  • podająca: pogadanka, opis, praca z tekstem źródłowym, praca z plikiem audio, wyjaśnienie;

  • aktywizująca: burza mózgów;

  • programowana: z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

  • praca indywidualna,

  • plenum,

  • praca grupowa.

Środki dydaktyczne potrzebne do realizacji lekcji:

  • komputer, np. laptop z dostępem do Internetu;

  • słowniczek;

  • tekst źródłowy;

  • symbole emotikonów;

  • kartki z opisami sytuacji konfliktowych;

  • multimedium (plik audio);

  • zestaw ćwiczeń interaktywnych.

PRZEBIEG LEKCJI:

a) Faza wprowadzająca

  • Nauczyciel prosi uczniów, aby przyjrzeli się zdjęciu otwierającemu. Zwraca także ich uwagę na tekst wprowadzający „Czy wiesz, że…” i pyta uczniów: Czy domyślacie się, co będzie tematem dzisiejszej lekcji?” Następnie prosi ich o wymianę własnej wiedzy i doświadczeń na temat relacji międzysąsiedzkich oraz dobrych i złych stron posiadania wielu sąsiadów. Rozmowa jest prowadzona w języku niemieckim.

  • Nauczyciel zawiesza na tablicy symbole emotikonów przedstawiające różne emocje, prosi uczniów, aby opowiedzieli po niemiecku, z jakimi emocjami kojarzą im się sąsiedzi.

b) Faza realizacyjna

  • Uczniowie czytają tekst źródłowy, starając się zrozumieć jego treść na podstawie wyrazów i zwrotów zamieszczonych w słowniczku. Na podstawie tekstu nauczyciel zapisuje hasła do mapy pojęć, które proponują uczniowie. Mapa pojęć może posłużyć jako podstawa do przedstawienia treści tekstu przez jednego lub kilku uczniów. Nauczyciel wykorzystuje w tej części lekcji metodę śnieżnej kuli. Najpierw uczniowie zastanawiają się się nad hasłami do mapy pojęć indywidualnie. Następnie uzgadniają swoje stanowiska kolejno: w parach, w grupach 4‑osobowych, w grupach 8‑osobowych. Na koniec wypracowują jedną wspólną odpowiedź dla całej klasy – formę mapy pojęć.

  • Uczniowie sprawdzają stopień zrozumienia treści tekstu, wykonując Übung 1‑3 w części Przeczytaj. Uczniowie określają, które informacje są zgodne z treścią tekstu, pracują ze słownictwem.

  • W ramach podsumowania pracy z tekstem nauczyciel prosi uczniów o streszczenie jego treści na podstawie przygotowanej mapy pojęć. Chętni uczniowie prezentują treść, formułując kolejno zdania.

  • Następnie nauczyciel zwraca uczniom uwagę na tytuł nagrania w części Plik audio i zapisuje na kartce pytanie Wie kann man nachbarschaftliche Spannungen entschärfen? Następnie podaje kartkę pierwszej parze uczniów. Uczniowie tej pary dopisują swoją odpowiedź i zawijają kartkę tak, aby kolejni uczniowie nie widzieli odpowiedzi. Przekazują kartkę kolejnej parze uczniów, która dopisuje swoją odpowiedź i zawija kartkę. Czynność ta jest powtarzana, aż kartka zostanie zapełniona. Następnie jeden z uczniów rozwija kartkę i czyta wszystkie odpowiedzi. Nauczyciel podsumowuje tę aktywność i odpowiedzi uczniów. Jest to ćwiczenie wstępne przed wysłuchaniem nagrania z części Plik audio.

  • Uczniowie zapoznają się z nagraniem.

  • W celu sprawdzenia ogólnego zrozumienia treści nagrania przez uczniów nauczyciel zadaje kilka pytań, np. Wer spricht in dieser Aufnahme? Worüber sprechen sie? Welche Probleme werden von den Gesprächspartnern besprochen?

  • Następnie uczniowie dobierają się w pary i wspólnie sprawdzają stopień zrozumienia treści nagrania, wykonując Übung 1‑3 w części Plik audio. Uczniowie określają, które informacje są zgodne z treścią nagrania, pracują ze słownictwem.

  • W ramach podsumowania pracy z nagraniem nauczyciel zapisuje na tablicy kilka głównych pytań, które pojawiły się w nagraniu, np.  ? oraz prosi, aby każda para przygotowała na podstawie informacji z nagrania podobny dialog. Jeden uczeń jest moderatorem, drugi wciela się w rolę eksperta. Chętni uczniowie prezentują dialog na forum klasy.

c) Faza podsumowująca

  • Uczniowie podają wskazówki/propozycje dotyczące rozwiązywania konfliktów sąsiedzkich w sposób pokojowy.

  • Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każda grupa losuje karteczki, na których znajduje się opis sytuacji (problemu międzysąsiedzkiego). Uczniowie wcielają się w rolę sąsiadów. Ich zadaniem jest odegranie dialogu, mini‑scenki przedstawiającej rozmowę zmierzającą w kierunku wyjaśnienia w sposób pokojowy konfliktu lub nieporozumienia.

Praca domowa

Uczeń wykonuje Aufgabe 8 z sekcji Sprawdź się – pisze krótki tekst, w którym stara się zareagować na sytuację, w której sąsiad ciągle zajmuje jego miejsce parkingowe lub parkuje samochód, uniemożliwiając innym wyjazd z parkingu. Uczeń opisuje swoją reakcję w takiej sytuacji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania pliku audio

  • Przed lekcją: zapoznanie się z tematem i nowym słownictwem. Nauczyciel rozdaje karteczki z wyrazami lub wyrażeniami, dotyczące tematu konfliktów między sąsiadami (karteczki są dwustronne, na jednej stronie po niemiecku, na odwrocie po polsku). Uczniowie po sprawdzeniu znajomości znaczenia wyrazów odkładają na bok karteczki z tymi wyrazami, które potrafią przetłumaczyć i przekładając kartki, uczą się pozostałych zwrotów. W wersji zdalnej uczniowie mogą skorzystać z aplikacji quizowych.

  • W trakcie lekcji: wykorzystanie jako bazy leksykalnej do wykonywania ćwiczeń, inspiracja do wypowiedzi pisemnych lub ustnych, pomoc w gromadzeniu „pokojowych” argumentów w sytuacji konfliktowej.

  • Po lekcji: wykorzystanie do powtórzenia słownictwa, transkrypcja może służyć jako wzorzec do przygotowania analogicznego wywiadu z innym fachowcem z podobnej branży.

Indeks górny Źródło: Contentplus.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0 Indeks górny koniec

Słownik