Dla nauczyciela
Autorka: Małgorzata Krzeszowska
Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie
Temat: Przyczyny zamieszkiwania Polaków poza granicami Polski (współcześnie)
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Zakres rozszerzony
IV. Aspekty etniczne życia społecznego.
Uczeń:
4) analizuje przyczyny zamieszkiwania Polaków poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (potoki emigracyjne, zmiana granic i wysiedlenia); wyjaśnia zróżnicowanie form i treści tożsamości polskiej tych osób.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wymienia największe skupiska Polaków poza Polską;
analizuje przyczyny przebywania Polaków zagranicą;
ocenia skutki emigracji Polaków.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
burza mózgów;
drzewko decyzyjne;
dyskusja;
rozmowa nauczająca.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
kartki A4, pisaki;
mapa polityczna świata.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Podanie tematu i celów zajęć.
2. Burza mózgów. Uczniowie wypisują na tablicy swoje skojarzenia z pojęciem „emigracja Polaków”. Skupiają się przy tym na kierunkach emigracji oraz historycznych przyczynach emigracji. Pomocą w tym etapie może być treść zawarta w sekcji „Przeczytaj”.
Faza realizacyjna
1. Praca z mapą interaktywną. Uczniowie w parach analiziją zaprezentowane dane i wykonują ćwiczenie 1 dołączone do mapy. Następnie porównują swoje odpowiedzi z inną parą.
2. Dyskusja na temat największych skupisk ludności poza krajem. Chętne osoby wskazują na mapie politycznej świata największe polskie diaspory oraz potoki emigracyjne. Uczniowie wspólnie zastanawiają się nad wyborem kierunków emigracji. Na koniec wybrana osoba przedstawia wnioski.
3. Podział na grupy. Każda z nich dostaje schemat drzewa decyzyjnego (materiały pomocnicze). Na podstawie mapy interaktywnej oraz własnej wiedzy zespoły analizują zjawisko emigracji Polaków. Wynik swojej pracy prezentują na forum klasy.
4. Dyskusja nad procesem emigracji. Uczniowie odnoszą się zarówno do mapy interaktywnej, jak i treści e‑materiału: „Które z przyczyn emigracji Polaków mogą usprawiedliwić ten proces, a które są według was powodami nieistotnymi?”. Na koniec jedna z osób podsumowuje dyskusję.
5. Uczniowie rozmawiają na temat skutków pobytu Polaków zagranicą dla kraju. Na koniec jedna z osób podsumowuje rozmowę.
Faza podsumowująca
1. Uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela e‑ćwiczenia.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują ćwiczenie 2 do multimedium oraz pozostałe e‑ćwiczenia.
Materiały pomocnicze:
Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004–2018, stat.gov.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Na podstawie mapy interaktywnej uczniowie mogą stworzyć mapę myśli.