Imię i nazwisko autora: Izabela Nowak

Przedmiot: Język obcy nowożytny nauczany jako drugi – język rosyjski

Temat zajęć: Kто э́то? Что э́то? / Kto to? Co to?

Grupa docelowa: II etap edukacyjny, klasa VII, poziom A1

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• poznaje część liter alfabetu rosyjskiego, dzięki czemu potrafi przeczytać wyrazy napisane w tym języku oraz zapisuje je przy użyciu klawiatury;

• uczy się rozpoznawać znaczenie niektórych rosyjskich wyrazów dzięki ich podobieństwu do języka polskiego;

• dowiaduje się, jak wymawiać niektóre rosyjskie wyrazy;

• pyta o rzeczy lub osoby, używając pytań Кто э́то?, Что э́то? i odpowiada na te pytania.

Cele motywacyjne:

Uczeń:

• odczuwa pozytywne emocje, związane z możliwością czytania i pisania wyrazów zapisanych innym alfabetem niż ten, którym posługiwał się dotychczas;

• zaspokaja potrzebę ciekawości.

Strategie uczenia się:

• strategie pamięciowe – tworzenie asocjacji i kojarzenie pojęć, używanie obrazu i dźwięku (wprowadzanie słów i zwrotów do kontekstu sytuacyjnego, używanie skojarzeń wzrokowych, odtwarzanie dźwięków z pamięci, porównywanie dźwięków języka polskiego do dźwięków języka rosyjskiego), umiejscawianie nowych słów w kontekście (wierszyk, rymowanka), grupowanie słów w różne kategorie;

• strategie kognitywne – porównywanie języka obcego z ojczystym na poziomie dźwięków, wyrazów, zwrotów;

• strategie kompensacyjne – odgadywanie znaczenia na podstawie znajomości języka polskiego;

• strategie afektywne - motywowanie do nauki poprzez zainteresowanie odmiennym alfabetem i wprowadzenie elementów kulturowych;

• strategie społeczne – współpraca z innymi osobami (współpraca z kolegami na tym samym poziomie).

Metody nauczania:

• podająca,

• eksponująca,

• kognitywna,

• audiolingwalna,

• programowana.

Techniki nauczania:

• wyjaśnienie,

• ćwiczenia przedmiotowe,

• udzielanie objaśnień i komentarzy,

• powtórzenia w formie ustnej (drilling),

• z użyciem komputera, techniki multimedialne.

Formy zajęć:

• praca indywidualna,

• praca w parach,

• praca chórem na głos.

Środki dydaktyczne:

• komputer z dostępem do internetu i możliwością odtwarzania dźwięku.

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

• Lekcję warto rozpocząć od przypomnienia dotychczas zdobytej wiedzy, na przykład poprzez powtórzenie piosenki poznanej na pierwszej lekcji (śpiewanie chórem, odczytywanie chórem pojawiających się na ekranie słów). Można także dodatkowo rozdać uczniom karty, na których będą napisane poznane słowa. Utrwalanie może przebiegać według następującego schematu. Uczniowie pracują w parach. Nauczyciel odczytuje na głos słowo, a uczniowie wybierają odpowiednią kartę i odkładają ją na bok ławki. Na wykonanie zadania mają określoną ilość czasu, np. 5 sekund. Po tym czasie nie mogą już dokładać kart. Nauczyciel wypowiada kolejne słowo, uczniowie odnajdują kartę i odkładają na bok. Nauczyciel podczas trwania zabawy przechodzi między ławkami i za każdą prawidłowo położoną kartę zostawia na ławce kolorowy żeton/pionek. Pary uczniów, które zgromadzą najwyższą liczbę punktów, mogą zostać nagrodzone oceną za aktywność.

Faza realizacyjna:

1. Wprowadzenie wybranych liter rosyjskich za pomocą grafik i materiału audio z części „Przeczytaj”:

• Nauczyciel wyświetla na ekranie tablicy multimedialnej grafikę przedstawiającą litery oraz uruchamia audio. Uczniowie wraz z nauczycielem powtarzają chórem za lektorem na głos poszczególne głoski oraz wyrazy rozpoczynające się na te głoski. Podczas wprowadzania wyrazu уши, цифра nauczyciel objaśnia specyfikę połączenia głosek ш, ц oraz ж z samogłoskami и, е. W celu dodatkowej ilustracji może podać także słowa: шея, шеф, цена, цирк, жираф, Женя. Objaśnieniu wprowadzanego materiału służy także komentarz zamieszczony poniżej grafiki z alfabetem, z którego nauczyciel może skorzystać. Po dwukrotnym powtórzeniu wszystkich głosek oraz wyrazów z sekcji „Przeczytaj” nauczyciel może rozdać litery potrzebne do ułożenia tych słów (komplet na parę). Nauczyciel wypowiada na głos wybrane słowo – uczniowie układają je z liter, a następnie odczytują na głos. Po ułożeniu słowa zgłaszają wykonanie zadania poprzez podniesienie ręki, nauczyciel podchodzi, a uczniowie czytają ułożone słowo. Inna propozycja – nauczyciel wyświetla na ekranie ilustracje poszczególnych słów, a uczniowie, pracując w parach, układają wyrazy z rozdanych kartonów. Po ułożeniu słowa zgłaszają gotowość, nauczyciel podchodzi, a uczniowie czytają rozwiązanie. Podczas wykonywania ćwiczeń nauczyciel chodzi między ławkami, udziela uczniom pozytywnych komentarzy i w razie potrzeby pomaga w dopasowaniu właściwych liter.

• W dalszej kolejności nauczyciel wprowadza utrwalanie poznanego materiału poprzez trening wierszyków i rymowanek. Propozycja pracy z materiałem. Uczniowie pracują na głos, chórem. Na ekranie tablicy lub na komputerach uczniów wyświetlone są rymowanki. Uczniowie wysłuchują całej rymowanki: Э́то шко́ла, э́то класс. Э́то футбо́л, э́то мяч.

• Następnie czytają poszczególne sekwencje za nauczycielem:

  Nauczyciel: Э́то шко́ла. Uczniowie chórem: Э́то шко́ла.

  Nauczyciel: э́то класс. Uczniowie chórem: э́то класс.

  Nauczyciel: Э́то шко́ла, э́то класс. Uczniowie chórem: Э́то шко́ла, э́то класс.

  Nauczyciel: Э́то футбо́л. Uczniowie chórem: Э́то футбо́л.

  Nauczyciel: Э́то мяч. Uczniowie chórem: э́то мяч.

  Nauczyciel: Э́то шко́ла, э́то класс. Э́то футбо́л, э́то мяч.

  Uczniowie chórem: Э́то шко́ла, э́то класс. Э́то футбо́л, э́то мяч.

• Następnie uczniowie przystępują do wykonywania ćwiczeń. Po wykonaniu ćwiczenia nr 1 mogą ponownie wysłuchać nagrania i powtarzać wierszyki/rymowanki za lektorem. Również ćwiczenia nr 2 i 3 po rozwiązaniu przez uczniów mogą być dodatkowo utrwalane chórem na głos. Na zakończenie tej fazy lekcji nauczyciel może rozdać wcześniej przygotowane kartoniki z wydrukowanymi wyrazami, komplet na parę: шко́ла, класс, футбо́л, мяч, па́па, ха́кер, чат, ко́шка, марты́шка, жира́ф, ше́я, уши, ци́фра, ча́йник, щётка, Юра, ше́я, хлеб, я, ты, мы. Nauczyciel wypowiada na głos słowa, a uczniowie podnoszą do góry kartonik z usłyszanym wyrazem i dodatkowo odczytują wyraz na głos. Inną propozycją jest rozdanie kartoników z grafiką ilustrująca litery. Nauczyciel wypowiada na głos słowa, na przykład te zaproponowane powyżej, a uczniowie podnoszą do góry kartonik z literą, na którą usłyszany wyraz się zaczyna i powtarzają tę literę na głos.

2. Zapoznanie z materiałem multimedialnym – piosenka.

• Uczniowie słuchają piosenki i oglądają towarzyszącą jej grafikę. Następnie starają się śpiewać lub powtarzać rytmicznie chórem za wykonawcą usłyszane dźwięki i słowa, patrząc jednocześnie na ekran. Rekomenduje się, aby powtarzanie/czytanie następowało z niewielkim, około sekundowym opóźnieniem, tak aby wzorzec artykulacyjny nieco „wyprzedzał” ucznia. Przy pierwszym powtarzaniu nauczyciel uważnie słucha uczniów i w przypadku trudności lub błędów w wymowie i akcencie zatrzymuje nagranie, krótko objaśnia problem, podaje prawidłowe brzmienie słowa, po czym prosi uczniów o jego ponowne powtarzanie chórem. Przy trzecim–czwartym odtworzeniu nauczyciel może wyłączyć dźwięk i poprosić, aby uczniowie, patrząc na ekran, czytali chórem wyświetlane podpisy, zachowując zasady artykulacji rosyjskiej i prawidłowy akcent.

• Następnie uczniowie wykonują ćwiczenia do multimedium. Dodatkowo rozwiązania mogą być odczytywane na głos. Przykładowy schemat pracy: nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Ćwiczenie nr 1 – grupa pierwsza czyta pierwsze słowo z rozwiązania, grupa druga – drugie itd. Ćwiczenie nr 2 może być wykonane w formie zabawy „w węża”: uczeń pierwszy czyta słowo эму, uczeń drugi: эму, школа, uczeń pierwszy: эму, школа, щётка itd.

• Ćwiczenie nr 3 można wykonać w formie zabawy rytmicznej. Uczniowie czytają słowa użyte w ćwiczeniu ци́фра, футбо́л, жира́ф, ко́шка, ча́йник, марты́шка i dodatkowo wykonują tupnięcie nogą na sylabie akcentowanej. Inną propozycja jest zmiana tonu głosu; sylaby nieakcentowane uczniowie wypowiadają cichym głosem, nawet szeptem, natomiast sylaby akcentowane – głośno i energicznie.

3. Utrwalenie materiału w sekcji „Sprawdź się”:

• Uczniowie, samodzielnie lub w parach, wykonują zadania. Wybrane ćwiczenia mogą być trenowane także ustnie, na przykład Ćwiczenie nr 1 może służyć utrwalaniu pytań Что это? Кто это?. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy i wyświetla na ekranie ilustracje słów użytych w ćwiczeniu; widząc małpkę, uczniowie grupy pierwszej zadają chórem pytanie Кто это?, a uczniowie grupy drugiej odpowiadają na nie. Po trzech wymianach może nastąpić zamiana grup.

• Ćwiczenie nr 3 może być utrwalane w następujący sposób. Uczniowie pracują w parach. Otrzymują wydruk z wyrazami (użytymi w ćwiczeniu lub dodatkowo innymi, występującymi w lekcji), w których opuszczone są jedna dowolna litera oraz komplet liter. Nauczyciel wypowiada na głos wyrazy, uczniowie dopasowują opuszczoną literę i zgłaszają poprzez podniesienie ręki wykonanie zadania. Pierwsze trzy pary, które podniosły rękę i prawidłowo wstawiły literę, otrzymują kolorowy żeton. Słowa mogą być dodatkowo odczytane przez chętną parę na głos, za co może ona otrzymać dodatkowy żeton. Para, która zgromadziła najwięcej żetonów w grze, może otrzymać ocenę za aktywność.

• Materiał z ćwiczenia nr 4 może być trenowany w następujący sposób – nauczyciel rozdaje wydruki słów, odczytuje je w dość wolnym tempie i prosi uczniów o zaznaczenie akcentu, przypominając na tablicy prawidłowy sposób jego oznaczania. Następnie pyta: футбол. Где ударение? Uczniowie mogą odpowiadać wspólnie: „nа o”. Jeśli wybrzmi nieprawidłowa odpowiedź, nauczyciel może poprosić, aby uczniowie wspólnie z nim przeczytali, jak brzmiałoby słowo z tak postawionym akcentem. Uświadamia w ten sposób różnicę w wymowie głoski akcentowanej i nieakcentowanej. Następnie raz jeszcze wszyscy czytają prawidłowy wzorzec.

• Ćwiczenie nr 5 może być dodatkowo utrwalane ustnie w następujący sposób. Nauczyciel ponownie włącza nagrania rymowanek. Uczniowie początkowo czytają rymowankę na głos za lektorem techniką „cienia”, to znaczy z jednowyrazowym opóźnieniem, tak by słyszeć wyprzedzający głos lektora – kiedy wybrzmi słowo Чёрной, uczniowie rozpoczynają sekwencję „Чёрной но́чью…”. Po dwukrotnym odczytaniu rymowanki tą techniką, uczniowie czytają ją chórem samodzielnie. Materiał może służyć także trenowaniu akcentuacji. Uczniowie czytają rymowanki na głos, zmieniając ton głosu; sylaby nieakcentowane uczniowie wypowiadają cichym głosem, nawet szeptem, natomiast sylaby akcentowane – głośno i energicznie. Inną propozycją jest śpiewanie rymowanek chórem na głos na dowolną melodię, np. „Panie Janie” lub do dowolnej innej linii melodycznej, którą zaproponują uczniowie.

Faza podsumowująca:

• Uczniowie za pomocą klawiatury zapisują dowolne trzy wyrazy, które najlepiej zapamiętali z lekcji.

• Następnie podają dokończenie zdań:

  • Na dzisiejszej lekcji nauczyłem/nauczyłam się…

  • Na dzisiejszej lekcji najbardziej podobało mi się…

  • Najtrudniejsze było dla mnie…

  • Chciałbym/chciałabym dowiedzieć się jeszcze…

Praca domowa:

• Zadania nr 7 i 8 z części „Sprawdź się”. Są to ćwiczenia otwarte. Nauczyciel może poprosić o przesłanie zrzutów ekranu z rozwiązaniem za pomocą platformy lub aplikacji, która jest wykorzystywana w szkole. Ponieważ jest to początek przygody uczniów z językiem rosyjskim, nie zaleca się wystawiania ocen innych niż bardzo dobre lub plusy, aby nie demotywować uczniów. Jeśli liczba popełnionych usterek była znaczna, nauczyciel może w komentarzu zwrotnym wytłumaczyć, na czym polegały błędy i poprosić o powtórne wykonanie zadania. Warto, aby zadanie po poprawieniu zostało nagrodzone oceną bardzo dobrą lub plusem.

Materiały pomocnicze:

1. Karty z wyrazami z piosenki (część pierwsza wprowadzona na poprzedniej lekcji) do wykorzystania podczas przypomnienia materiału.

2. Kartoniki z literami wykonane samodzielnie przez nauczyciela, potrzebne do wykonania wybranych ćwiczeń, np. wyrazy wprowadzone w sekcji „Przeczytaj”, wyrazy z ćwiczenia 2 i 3 w sekcji „Przeczytaj” (jeden komplet na parę).

3. Przygotowane przez nauczyciela wydruki do oznaczania akcentu do ćwiczenia 4 w sekcji „Sprawdź się” (8–10 wyrazów, jeden wydruk na osobę).

4. Przygotowane ilustracje wybranych słów, które będą wyświetlone na ekranie jako materiał wspomagający, np. wyrazy wprowadzone w sekcji „Przeczytaj”, ćwiczeniu 1 w sekcji „Sprawdź się” (komplet na parę).

5. Żetony/pionki do przyznawania punktacji uczniom.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

• W trakcie lekcji uczniowie słuchają, powtarzają rytmicznie lub śpiewają oraz czytają słowa.

• Po lekcji materiał może być wykorzystany jako wzorzec do pisania na klawiaturze oraz do treningu czytania.

• Dodatkowo uczeń może samodzielnie słuchać i śpiewać/powtarzać rytmicznie piosenkę, naśladując poprawną wymowę wykonawcy.