Autor: Jarosław Dyrda

Przedmiot: Wiedza o społeczeństwie

Temat: Idea praw człowieka oraz ich historyczny rodowód

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

XII. Prawa człowieka i ich ochrona międzynarodowa.

Uczeń:

1) przedstawia ideę oraz historyczny rozwój praw człowieka; rozróżnia generacje praw człowieka, stosując pojęcia praw negatywnych i pozytywnych oraz wskazując na inny stopień ich ochrony.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia ideę praw człowieka;

• omawia historyczny rodowód praw człowieka;

• rozróżnia generacje praw człowieka;

• wskazuje różnice między prawami negatywnymi i pozytywnymi.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• metoda wykładu;

• praca z audiobookiem;

• burza mózgów;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Wprowadzenie do tematu lekcji przez zaprezentowanie idei praw człowieka na przestrzeni wieków.

2. Podanie tematu lekcji i jej celów.

Faza realizacyjna

1. Klasa analizuje fragment Powszechnej deklaracji praw człowieka w celu ustalenia, czym są prawa człowieka:

Praca indywidualna, a następnie dyskusja – pomysły uczniów są zapisywane na tablicy jako część notatki z lekcji.

2. Omówienie przez nauczyciela cech praw człowieka – metoda wykładu.

3. Burza mózgów – jak doszło do wykształcenia się praw człowieka? Zespół klasowy, podzielony na grupy 3–4 osobowe, wyszukuje na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” i zasobów internetu informacje na temat historii praw człowieka. Każda grupa skupia się na innej epoce.

4. Kolejno każda z grup przedstawia wyniki swoich poszukiwań w postaci krótkich informacji zapisywanych w zeszycie przedmiotowym:

• starożytność – Biblia, starożytne Ateny, początki chrześcijaństwa;

• średniowiecze – Wielka Karta Swobód, przywilej jedlneńsko‑krakowski, Paweł Włodkowic na soborze w Konstancji;

• oświecenie – Habeas Corpus Act, Bill of Rights, Dwa traktaty o rządzie, umowa społeczna;

• wiek XVIII/XIX – Deklaracja praw człowieka i obywatela, prawa kobiet;

• wiek XX – ONZ, Powszechna deklaracja praw człowieka, Międzynarodowe pakty praw człowieka, Rada Europy, KBWE.

5. Podział praw człowieka na negatywne i pozytywne – burza mózgów.

6. Praca z audiobookiem Generacje praw człowieka.

Faza podsumowująca

1. Zespół klasowy wspólnie wyciąga wnioski na temat generacji praw człowieka oraz ich przyszłości – czy powstanie czwarta generacja praw człowieka?

2. Wykonanie ćwiczeń do audiobooka.

Praca domowa:

Wykonanie ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

Tomasz Jurczyk, Geneza rozwoju praw człowieka, „Homines Hominibus” nr 1(5) 2009.

Kamil Stępniak, Koncepcja jurydyzacji czwartek generacji praw człowieka w międzynarodowym systemie ochrony, „Przegląd Sejmowy” nr 2(15)/2019.

Marek A. Nowicki, Wokół Konwencji Europejskiej. Krótki komentarz do Europejskiej konwencji praw człowieka, Kraków 2003.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Audiobook może zostać wykorzystany jako materiał powtórzeniowy do lekcji lub sprawdzianu.