Dla nauczyciela
Autor: Piotr Obolewicz
Przedmiot: Język polski
Temat: W poszukiwaniu tego, co najważniejsze. Wiersz Zbigniewa Herberta Pan Cogito i wyobraźnia
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
interpretuje wiersz Z. Herberta Pan Cogito i wyobraźnia,
wykorzystuje w interpretacji utworu poetyckiego teksty krytycznoliterackie,
wskazuje związek między tekstami kultury (m.in. Myślami B. Pascala) a wierszem Herberta,
wskazuje cechy świadczące o tym, że wiersz Pan Cogito i wyobraźnia jest przykładem liryki autotematycznej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał: „W poszukiwaniu tego, co najważniejsze. Wiersz Zbigniewa Herberta Pan Cogito i wyobraźnia”. Następnie prosi uczniów o wysłuchanie utworu poetyckiego z sekcji Audiobook oraz wskazówek interpretacyjnych zawartych w tej samej sekcji e‑materiału.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Może zadać następujące pytania: Kim jest Pan Cogito? Czy podmiot liryczny wiersza to alter ego poety? Co świadczy o tym, że wiersz Herberta należy do liryki autotematycznej? Prosi o wskazanie fragmentów tekstu, które to potwierdzają.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z wykładem A. Franaszka, a następnie, w parach, wykonują polecenie towarzyszące filmowi (w ten sposób sprawdzają i dopełniają swoje odpowiedzi udzielone we wstępnej fazie lekcji na pytanie o autotematyczny charakter wiersza).
W drugiej części tej fazy lekcji uczniowie wykonują, w parach, polecenie 2 z sekcji Film (mapa myśli). Nauczyciel porównuje odpowiedzi wybranych par.
Podsumowaniem fazy realizacyjnej lekcji jest wykonanie polecenia 2 z sekcji Audiobook. Uczniowie pracują w grupach 4‑osobowych, a po upływie wyznaczonego czasu nauczyciel prosi przedstawicieli 2 wybranych grup o przedstawienie efektów ich pracy. Ocenia je.
Faza podsumowująca:
W rozmowie podsumowującej nauczyciel stawia pytanie: Jakie wartości najbardziej ceni Pan Cogito (i Zbigniew Herberta)? Jaka jest według niego rola poezji?
Praca domowa:
W ramach pracy domowej uczniowie wykonują ćw. 1 z sekcji Audiobook.
Materiały pomocnicze:
Finezje literackie, 3/5, Zbigniew Herbert opowiada o Panu Cogito..., Ninateka.
Edward Balcerzan, Poeta wśród ideologii artystycznych współczesności (Zbigniew Herbert) [w:] tegoż, Poezja polska w latach 1939‑1965, cz. II: Ideologie artystyczne, Warszawa 1988.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Film” jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji multimedialnej.