Dla nauczyciela

Scenariusz lekcji

Autor: Zuzanna Szewczyk

Przedmiot: biologia

Temat: Lipidy – budowa, właściwości i znaczenie biologiczne

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Chemizm życia.
2. Składniki organiczne. Uczeń:
3) przedstawia budowę lipidów (uwzględniając wiązania estrowe); rozróżnia lipidy proste i złożone; przedstawia właściwości lipidów oraz określa ich znaczenie biologiczne; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność lipidów w materiale biologicznym;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Chemizm życia.
2. Składniki organiczne. Uczeń:
3) przedstawia budowę lipidów (uwzględniając wiązania estrowe); rozróżnia lipidy proste i złożone, przedstawia właściwości lipidów oraz określa ich znaczenie biologiczne; planuje i przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność lipidów w materiale biologicznym;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

  • Przedstawisz klasyfikację lipidów ze względu na ich strukturę.

  • Omówisz budowę lipidów.

  • Scharakteryzujesz właściwości lipidów.

  • Wyjaśnisz znaczenie biologiczne lipidów.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem komputera;

  • rozmowa kierowana;

  • dyskusja;

  • ćwiczenia interaktywne;

  • obserwacja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • arkusze papieru A3 i A1;

  • flamastry;

  • czerwone pisaki.

Przebieg zajęć

Faza wstępna

  1. Nauczyciel prosi o przypomnienie, jakie najważniejsze związki stanowią budulec organizmów.

  2. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat lekcji, nawiązując do zagadnień opisanych w tekście otwierającym e‑materiał.

  3. Uczniowie na podstawie własnej wiedzy, wprowadzenia do e‑materiału oraz podpisu do ilustracji okładkowej na kartce A3 przygotowują w parach mapę myśli dotyczącą tematu zajęć. Wybrana para przedstawia wyniki swojej pracy na forum klasy. Nauczyciel komentuje mapę, weryfikując potoczne przekonania uczniów odnoszące się do zaprezentowanych przez nich informacji.

  4. Uczniowie wspólnie z nauczycielem omawiają „Twoje cele” i określają kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna

  1. Uczniowie samodzielnie zapoznają się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, a następnie wykonują polecenie nr 1 do filmu samouczka zawartego w e‑materiale.

  2. Nauczyciel wyświetla film samouczek pt. Lipidy – budowa, właściwości i znaczenie biologiczne, uczniowie weryfikują swoją odpowiedź na polecenie. Podczas wyświetlania filmu nauczyciel zatrzymuje go, zwracając uczniom uwagę na szczegóły.

  3. Następnie nauczyciel dzieli uczniów na trzy grupy. Każda grupa otrzymuje arkusz szarego papieru i flamastry, a jej zadaniem jest wyłącznie graficzne opracowanie wyznaczonego zagadnienia:

    • grupa I – tłuszcze proste;

    • grupa II – tłuszcze złożone;

    • grupa III – związki tłuszczopodobne.

Uczniowie podczas pracy nie mogą korzystać z e‑materiału.

  1. Po wykonaniu pracy każda z grup zmienia miejsce zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Zadaniem uczniów jest zapoznanie się z graficznym przedstawieniem określonej grupy lipidów w ciągu 5 minut oraz dodanie podpisów objaśniających ilustracje stworzone przez kolegów.

  2. Po upływie wyznaczonego czasu każda z grup ponownie zmienia miejsce zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Kolejnym zadaniem uczniów jest sprawdzenie poprawności ilustracji i podpisów na podstawie e‑materiału. Uzupełniają brakujące informacje przy ponownym oglądaniu filmu. Nauczyciel monitoruje pracę podopiecznych.

  3. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenia nr 2 i 3 do filmu samouczka. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, w razie potrzeby naprowadza ich na prawidłowe rozwiązanie.

  4. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia interaktywne od 6 do 8, a po upływie wyznaczonego czasu dyskutują nad poprawnymi rozwiązaniami.

Faza podsumowująca

  1. Uczniowie rozwiązują ćwiczenie interaktywne nr 5. Następnie przygotowują podobne zadanie (typu „prawda/fałsz”) dotyczące lipidów dla osoby z pary. Uczniowie wykonują ćwiczenie otrzymane od kolegi lub koleżanki.

  2. Nauczyciel ocenia zaangażowanie uczniów podczas zajęć.

Praca domowa

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 4.

Materiały pomocnicze

  • Encyklopedia szkolna. Biologia, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania filmu samouczka

Film samouczek może zostać wykorzystany w fazie wstępnej lekcji, w celu wprowadzenia uczniów w temat zajęć. Można go również wykorzystać na kolejnych lekcjach dotyczących lipidów.

Sprawdź się