Autorka: Anna Wąsiel‑Alberska

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Państwo i władza – podsumowanie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

V. Państwo, myśl polityczna i demokratyzacja.

Uczeń:

1) charakteryzuje władzę jako zjawisko społeczne i rozróżnia rodzaje władzy; wykazuje specyficzne cechy władzy politycznej; charakteryzuje zjawisko legitymizacji władzy państwowej, odnosząc teorię Maxa Webera do współczesnych przykładów;

2) charakteryzuje atrybuty państwa jako organizacji politycznej (terytorialność, przymusowość, suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna); przedstawia cechy władzy państwowej;

3) przedstawia najważniejsze teorie genezy państwa (Arystotelesa, teistyczna, umowy społecznej, podboju, marksistowska).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• ocenia znaczenie władzy politycznej dla funkcjonowania współczesnych państw;

• charakteryzuje procedury ograniczania i kontroli władzy;

• porównuje kompetencje różnych rodzajów władzy w państwie demokratycznym.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm;

• odwrócona klasa.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem prezentacji;

• dyskusja;

• burza mózgów.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Na lekcji poprzedniej nauczyciel prosi uczniów, aby przypomnieli sobie wszystkie informacje związane z teorią trójpodziału władzy i teoriami Maxa Webera, dotyczącymi sposobów zdobywania władzy. Nauczyciel prosi również uczniów o przygotowanie tekstów O duchu praw Monteskiusza i Polityka jako zawód i powołanie Maxa Webera.

2. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel prosi klasę o sformułowanie definicji pojęć władza i władza polityczna. Prosi, aby zapisała na tablicy swoje propozycje. Pyta również, w jakich obszarach i kto może sprawować władzę. Czym różnią się inne rodzaje władzy od władzy politycznej? Nauczyciel prosi wybraną osobę o podsumowanie i ustala definicję.

2. Nauczyciel dzieli klasę na dwie grupy. Jedna grupa analizuje tekst Monteskiusza, druga – Webera. Nauczyciel prosi przedstawiciela każdej z grup, aby przedstawił najważniejsze założenia obu myślicieli. Następnie prosi klasę, aby oceniła, który z zaproponowanych przez Webera rodzajów władzy jest realizowany w państwie, gdzie obowiązuje trójpodział. Pyta również, kto sprawuje poszczególne rodzaje władzy w państwach, gdzie on nie obowiązuje. Klasa poproszona jest o podanie przykładów takich systemów.

3. Nauczyciel rozmawia z klasą na temat mechanizmów kontroli władzy. Najpierw pyta, czy jakieś zna, następnie wspólnie z zespołem klasowym wymienia różne formy kontroli i prosi o podanie przykładów z konstytucji. Uczniowie mogą korzystać z tekstu konstytucji.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi wybraną osobę, aby oceniła prawa obywateli w państwach o systemach jedynowładczych. Pyta, czy w takich państwach władza polityczna może odgrywać pozytywną rolę. Prosi o uzasadnienie odpowiedzi.

2. Nauczyciel prosi wybraną osobę o ocenę roli władzy politycznej w państwach demokratycznych. Prosi również o uzasadnienie stanowiska.

Praca domowa:

Nauczyciel prosi uczniów o napisanie pracy na temat roli władzy politycznej w państwach demokratycznych i niedemokratycznych.

Materiały pomocnicze:

Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Leksykon politologii, Wrocław 2004.

Juliusz Bardach, Bogusław Leśnodorski, Michał Pietrzak, Historia państwa i prawa polskiego, Warszawa 1985.

Adam Jamróz, Wprowadzenie do prawoznawstwa, Warszawa 2011.

Jerzy Kuciński, Podstawy wiedzy o państwie, Warszawa 2003.

Konstanty A. Wojtaszczyk, Społeczeństwo i polityka, Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2007.

Tomasz Wieciech, Ustroje federalne Stanów Zjednoczonych, Kanady i Australii, Kraków 2009.

Marek Żmigrodzki, Społeczeństwo Państwo Władza, Lublin 1995.

Konstytucja Federacji Rosyjskiej, libr.sejm.gov.pl.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku, sejm.gov.pl.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Prezentacja może zostać wykorzystana w fazie realizacyjnej, jeśli uczniowie nie do końca zrozumieją teksty źródłowe i trzeba będzie doprecyzować główne założenia poglądów myślicieli.